Paréceme ter escrito nalgunha outra volta que na miña nenez xamais andei espido. Andei, iso sí, enrana moitas veces. A palabra espido aprendina de maior. Na fala cedeiresa dos anos 50 do século pasado (xa moi deturpada pesia a conservar recendentes fórmulas de enxebreza, velaí azoso), o termo que usábamos pra expresar que andábamos ausentes de roupa, no canto de espido, era andar enrana. Seguramente sexa unha perífrase: en rana, separando preposición de sustantivo, pro nos meus ouvidos infantís sempre apareceu debuxada coma unha soa verba: enrana. Da mesma maneira, espirse era poñerse enrana. Loxicamente a palabra rá ou rán, tíñamola substituído pola máis castelanizada rana. Os cativos andábamos ás ranas e non ás rás. Cousas da fala asolagada.
Velaí as rás que ilustran esta entrada húmida, apropiada pra os días da calor, nadaren enrana, permítaseme a coña, entre as augas mainas e aquedadas de calquera curruncho da bisbarra pra ocasión cubertas da pequerrechiña folla ovada da Lemna minor, a lentella das augas, a lentelliña dos ríos.
A lentelliña do río é unha pranta acuática da familia das Lemnaceaes, que se atopa distribuída por case todo o mundo temperado, faltando tan só ao parecer no leste de Asia. Na Península Ibérica está espaleada por toda ela, falla en Albacete iso si, e na nosa bisbarra é absolutamente común en augas mainas e acomodadas, onde acada grandes taxas de medra en moi pouco tempo, volvendo decamiño á flor das augas nun continuo herboso de vivo color verde que é aproveitado polas rás pra se encriptaren perfectamente. De non moverse, por veces, tórnanse invisibles.
A lentella das augas é unha pranta na que non se diferencia talo e folla. Cada lentelliña é unha única planta da que baixa unha única raíz que a mantén, en todos os sentidos, aboiando na flor da auga. Asombrosamente esta diminuta especie é unha anxiosperma, quere dicirse que ten flor. Cada pranta-talo-folla ten unha flor masculina e outra feminina. A flor masculina ten un único estame e a flor feminina un único pistilo formado por un só carpelo. O froito, ten catro sementes que non son as responsabeis da súa extraordinaria proliferación en superficie, xa que a forma máis corrente de reprodución é a asexual por xemación, ao nacer do borde da pranta unha xema pequeniña que se separa da pranta mai, pra formare unha nova pranta-folla. Secomasí é moi frecuente atopar agregados de dous ou catro prantas xunguidas.
Presenta por outra banda un interese notable dende o punto de vista evolutivo e ecolóxico, ao reducir dun xeito tan extraordinario o seu tamaño (Lemna minor é unha das plantas anxiospermas máis pequenas, só superada por Lemna minuta) pra conquerir deste xeito unha notable capacidade de multiplicación por xemación, o que lle posibilita trunfar diante doutras prantas acuáticas ás que afoga e acovarda ao impedirlles recibir a luz necesaria e suficiente pra realizaren a fotosíntese.
A lentella das augas presenta unha notable capacidade de crecemento o que fai que estea no ollo de estudo dun amplo número de investigaciós científicas que ven nesta diminuta prantiña unha magnífica alternativa pra a alimentación de gandeiría diversa. Nefeuto a outa taxa de contido proteico, ata un 38%, e as súas boas condiciós de palatalización pra numerosas especies (porcos, vacas, parrulos) fai que ande en vías de experimetación (ate o de agora con resultados moi positivos e espranzadores) cara a unha alternativa máis natural e ecolóxica aos pensos de alimentación animal.
Pro non é esta a única vía de ensaio e investigación que a lentelliña das augas anda a abrir entre a comunidade científica. Tense demostrado xa a súa grande capacidade de depuración de augas residuais e a súa capacidade de asimilación de metais pesados, moi especialmente mercurio. Anda así a experimentarse e a calculárense as súas posibilidades de utilización industrial neste eido, moi especialmente en determinadas comunidades mineiras sudamericanas, onde a minería ventureira e sen control converteuse nunha ameaza clara pra a saúde de persoas e animais.
Así opina a investigadora colombiana María del Pilar Arroyave: "En el campo ambiental, se puede considerar como una especie valiosa en el tratamiento de aguas residuales, en la absorción de contaminantes, como complemento alimenticio para animales domésticos y para utilizarla en bioensayos con el fin de determinar el efecto negativo de sustancias tóxicas en el agua" e asemesmo "...
esta promisoria planta, la cual puede considerarse como una excelente opción para ayudar a lograr la sostenibilidad de los sistemas agropecuarios, disminuyendo tanto el suministro de insumos externos como la contaminación al medio ambiente. Su empleo en granjas y en plantas de tratamiento de agua en los municipios la convierte en un valioso elemento para la implementación de tecnologías limpias económica y ecológicamente sostenibles". Quen pensaría que tan pouca cousa minor dera en xerar espranzas tantas.
Vaiase quedando a cousa por acolá. Ao mellor agora quen lera este artigo, e non só mirara os santos, é quen de mirar con outros ollos a esta diminuta especie, que vén a amosarnos dunha outra volta a lección de que na natureza as espranzas poden non estar necesariamente acobilladas na inmensidade do tamaño.
O microcosmos e o macrocosmos son a mesma cousa: advertírannos xa os mestres alquimistas antes ca os físicos nucleares e os cosmólogos, brincando de ledicia, nolo confirmaran danzando en parella, tal que cuantos entrelazados, tras escoitar as harmonías concordadas do sutil son do bosón de Higgs.
MIl gracias mil, miñas e meus.
Moita saúde e sorte.
A mandare.
E van estes achegos:
a) O artigo, sempre de outo nivel, de Flora Ibérica, cos magníficos debuxos a plumilla aos que somos tan afeccionados. Pra ler.
b) Un artigo-resumo dunha investigación da Universidade de Barquesimeto, Venezuela, coas conclusiós sobor do crecimento da biomasa a partires de Lemna minor. Premer.
c) Interesante estudo introdutorio, ao xeito dun resumo amplo, das características principais da lentella das augas, da Escola de Enxeñería de Antioquía, Medellín, (Colombia). Clic de entrada.
Ningún comentario:
Publicar un comentario