Gymnodenia conopsea, é uhna orquidácea que ten a súa distribución, polo que respecta a Galizia, restrinxida aos altos da Capelada. A súa floración é veraniega, particularmente a mediados e finais do mes de xuño.
Noutros anos téñome atopado con ela tanto no Ouzal como a sur da Herbeira. Aquí, ao mellor pola dureza do vento é o tempo, os exemplares son baixicos e pequeneiros, pouco rechamantes, doados de os confundir con calquera das moitas outras herbas que florean en rosa. No concello de Cedeira están as mellores poboacións galegas desta fermosa e pouco frecuente orquídea. Saibase.
Uhna mañá destas subín polos rebordes do cantil rebuscando co ollar se xa se vían alumbrar as valiosas ximnadenias. Non vin nen uhna. Ou o tempo veu fríxido e tenas aínda pechadas, ou este é moi mal ano para a ximnadenia, ao contrario que para outra orquídea, a Dactylorrhiza maculata, que tivo, particularmente no Monte do Limo, floracións de centos ou miles de individuos. Disfrutaron delas os membros da expedición da Sociedade Galega de Historia Natural das Mariñas que guieie, non haberá un mes, polos neboeiros mestos da serra.
Pero se as ximnadenias non apareceron, algunha outra xentiña do monte si se deixou ver, coma este Chasmatoppterus sp., un escaraboideo, moi común nestas terras e que sempre se mira encima de diversas variedades de flores compostas.
Esta parella de Leptura melanura, anda a namorarse nas primeiras horas do día. Pertencen a famlia dos cerambícidos, caracterizada polo notable desenrolo das súas antenas.
As Zigaenas filipendulae, andan este ano a voar en grande número -moito máis visibles que o ano pasado- sempre baixas, a ras de herba. Na nosa comarca sempre atopo a mesma especie de zigaena, a filipendulae, doada de recoñecer polos cinco puntos vermellos. A da foto xa ten as escamas moi gastadas.
Non parece en troques un bó ano para as Maniolas jurtinas que, sendo das máis comúns, esta tempada vense menos ca outros anos. Aí andaba a chupar nas flores do Thymus caespititus, un dos tomiños bravos do monte, abondosísimo na Capelada. Moi semellante as uces en hábito e aspecto, pero moi diferente botánicamente falando: é uhna labiada.
Entre thymus andaba tamén esta Vanesa carduii, na mellor anada que lles recordo. Andan a voar en todas partes e por veces en grupos, cousa que cada día é máis rara de ver.
Este bonito grupo de Orobanchaceas apareceu ao pé dunhas uces. Supoñémolas pois dependentes dela. Debe saberse que as orobanchas, plantas extrañas que hai quen as confunde con orquídeas, non producen clorofila, daí as súas cores pardas, malvas, roibas, marelas...para obter os alimentos parasitizan a outras plantas das que obteñen os nutrintes necesarios.
Parece tamén un bó ano para a Lasionmata maera, a da foto unha femia, que si outros anos era moi rara de ver e cada visión era unha emoción, esta anada é relativamente común. No alto da Herbeira voaban varias esta mañá. Moi activas e coas cores vivas, santo e seña de saúde excelente, pero por iso tamén máis difíciles de fotografar.
Danse tamén no verán moitas setas diferentes. Vede este Lycoperdón (perdonando: chamádelle peido de lobo), pechado, lucido, fermoso...que adubaba as campas do Ouzal e os altos do Vico onde eu andaba percurando Centaureas borjae, as famosas flores endémicas da nosa bisbarra...
...que ía aparecendo por todas partes, abondosamente, mesmo en grupos, amosando ter nos arredores do repetidor uhna das mellores colonias da especie. Estes días están fermosísimas...
...deixándose ver en todos os momentos da floración: observade neste rexistro o espiñento capullo, co seu aquel de alcachofa, e uhna flor cumprida e exuberante nacendo dun mesmo pé...
...o que parece bastante común, pois non é raro atopar pares de centaureas a pouco que se mire.
Se queredes conocelas personalmente, nada mellor que a hora presente para subirse aos arredores do repetidor de San Andrés e ir camiñando con algo de atención, tanto para non as pisar canto para diferencialas da súa parente Centaurea nigra, cara as pedras que dan ao mar. O que non as vexa necesita uhna urxente revisión oftalmolóxica.
As lindísimas flores do liño asoman de cando en vez. Nestas outuras o liño, Linnum bienne, ten un tamaño diminuto, non máis de 10cm., contrastando coa extraordinaria lonxitude do que se da nos vales e nas veigas, ata 60cm. É sorprendente o escaso número de persoas que hoxendía coñecen a flor e a planta do liño, sendo como foi especie fundamental na conformación do mundo rural tradicional galego, ata deixar a súa pegada en innumerables toponimias e museos etnográficos. Proba da iñorancia natural absoluta na que unha sociedade urbanita, dun modo suicida, sobrevive.
Poiden dar tamén con este bonito inmaduro de saltón, que si xa de adultos resultan complicados de determiñar, de noviños a cousa aínda se complica máis..así es que este, polo de agora, fica sen cristianar.
Esta diminutísima bolboreta, non moito máis grande como se ve ca uhna follica da uz, é un crámbido, tal vez un Crambus lathoniellus, non foi fácil de pillar: co seu pouco ser e a miña moita presbicia, todo era brétema. Ven a aumentar a miña colección de crámbidos que xa chega a media ducia: para completar o álbum só me faltan unhas cantas ducias.
Chámanlle a mosca alacrán, pero nen e mosca nen é alacrán, é un neuróptero: a moi coñecida e abondosa Panorpa conmunis. O alcume de alacrán provén da curiosa forma que adopta o abdome dos machos (mirádeo na foto, ao traluz) que lembra extraordinariamente a forma recurvada e veleñosa do alacrán. Rechama tamén o enorme proboscide que ten na cabeza, usado como elemento chuchador dos zumes das súas víctimas: maiormente vermes.
Esta delicada fermosura, Anagallis tenella, da familia das primuláceas (fixádevos como as flores saen da axila das follas, típico en primuláceas) é abondosísima nos altos da Herbeira, onde forma garimosos céspedes, convivindo co Thymus caespitosus, o tomiño do monte. (Non empecemos: non se usa na cociña, ese é o Thymus vulgaris).
No cruceiro de Teixidelo, poiden fotografar estas curiosísimas formacións de Cuscuta ephitimiun que semellaban chamaradas de lume saíndo do verdor áspero do toxo. Na vida mirara a esta parásita do toxo, vede que tampouco necesita clorofila, formándose con eses curiosos carapuchos picudos. Sempre era uhna masa, máis ou menos abondosa, deitada e mixturada por entre as espiñas da ulex. Pero recollida en formas definidas, afirmando claramente tres espazos de cor, xamáis mirara cousa igoal. Sempre da gusto aprender.
E antes de volver ao urbano botei uhna ollada polas penas por se aparecían as Iberolacertas montícolas, ese endemismo do norte ibérico que na nosa serra ten poboacións estables e de momento ben definidas. Un macho adulto foi amosándose polas regañas, ollando para min con curiosidade, e en vista de que eu non me movía foi collendo confianza e botamos uhna parrafada: coa boca pechada e os ollos falangueiros.
Creédemo: foi a conversa máis intelixente e proveitosa do día.
Este día non aparecerían as ximnodenias, pero outra moita xente diminuta e pequena, chegouse a min para que eu as chegase a vós. Así o fago, cumprindo o seu mandado.
Por se queredes botar, vosoutros tamén, uhna conversiña con eles, aí quedan.
Obrigados todos, eu e eles, con vós.
A mandare.
Ningún comentario:
Publicar un comentario