XARDÍN ABERTO A TODOS; PECHADO A MOITOS. O meu pequeno mundo non é público, é un espazo privado aberto en público. Ninguén che manda leelo; ninguén cho prohibe. AVISADO VAS.

xoves, 31 de xaneiro de 2013

Videorrebumbio 2


Velaí vén de novo un rebumbio de videomínimos, acompañado coa certeza acostumada  da emoción minimal e o  lixeiro e clásico tremor de luces que configuran os principios cinematográficos habituais desta sección móbil do noroeste do Noroeste. 

Sáibase que só pola certitude na liberal e xenerosa tolerancia de todos vós, miñas e meus, este o voso seguro servidor desteme de publicalos.

Non pretendendo seren un bálsamo das purrucias políticas, que nos afogarán se non  as afogamos, só quixeran ser sete diminutas xanelas de cores polas que entren os berros limpos dunha natureza en límites estritos de sobrevivencia que pide, con gridos de luz e arumes de terra, o dereito a seguir sendo o acobillo liberador de todas as  almas.

Ollo: aproveitando as paisaxes da desolación que crearon, pretenden recortar os dereitos de todos ao uso dos espacios naturais, argumentando que podemos sair da crise na que nos meteron, levantando máis cementerios  de cemento alí  nos espacios naturais virxinais que ficaron ceives da miserable logronería capitalista inmobiliaria: chámanlle a Nova Lei de Costas.


Afogarannos se non as afogamos.



VIDEOSMÍNIMOSDONOROESTE TV

VIDEORREBUMBIO 2





Ortigueira en Meira.






Pitos da neve polas campas da Espiñeira.








Peneireiro na rasa cantábrica, Tapia.




Malvís na maciñeira da casa.





Ralleira de chíscalas en Ortigueira.





Merlo do papobranco na Herbeira.







Costureira cantando no Mandeo.



Váiase quedando a cousa no punto. Serva esta pequena reciclaxe de videomínimos, perdidos no fondal misterioso do disco duro, pra despedir ao mes de xaneiro e recibir ao  de febreiro, do que esperamos a misericordia enxoita dos días de luz e sol que nos sequen os mofos húmidos de tantos días escuros de auga e choiva apodrecida, que xa van recubrindo a alma co verdello esbaradizo da podremia corrupta.

Hai unha espranza de sol: que veña un 2 de maio.

Obrigado miñas e meus.

A mandare.

Nota marxinal: Revisando o video final da costureira, (Motacilla flava escribín), penso terme trabucado e sere en realidade unha Motacilla cinerea. Non sei, con este xénero avéntanseme todas as dislexias e asoman as moitas iñorancias.

¡¡¡ O que non está indignado, está corrupto !!!


Achego: 
A páxina de Change.org pra conquerir, por iniciativa do cidadán Pablo Gallego García, un millón de sinaturas esixindo a dimisión da cúpula do Partido Popular.  Se ao acceder tendes problemas de acceso, levalos cun fisco de paciencia; hai unha verdadeira arribada de xentes firmando: nun só día 250.000 firmas, a de servidor entre elas. Que se vaian todos. Asinar eiquí.

Arestora 425.000 sinaturas !  (En poucas máis de 24 horas! A 1 do 2 do 2013 as 15:26; encetouse a campaña o día 31 do 1 do 2013)

As 9:41 do 2 do 2 do 2013, van asinadas 610.000 peticiós de dimisión, na que está a ser xa a manifestación máis numerosa, e exactamente contabilizada, da recente historia española. 

Ás 10:10 do 3-02-2013  son 748.000 persoas as que xa asinaron a petición de dimisión. A cifra de 1.000.000 de sinaturas está máis prósima. 

837.641 sinaturas ás 14:46 do 4 de febreiro do 2013 coloca a cosecución do millón de peticiós de dimisión a tan só 163.359 do acadar o utópico obxetivo, por iso máis fermoso. A cidadanía segue a sumar.

Na hora, 18:57 do día 5 de febreiro do 2013, somos xa 903.545 persoas os que levamos asinada a petición de dimisión. Faltan 96.545 sinaturas pra conquerir o obxectivo proposto polo cidadán Pablo Gallego García. A maior e máis exactamente contabilizada manifestación da recente historia española segue a camiñar cara adiante: unha marea de Dignidade (indignada).

Sendo as 19:22 do 6-2-2013 o número de sinaturas chega as 935.715 dando a impresión de que a Marea da Dignidade, anda chegando á repunta. Pouco lle falla pra encher de todo: 64.285.  Encherase o mar, e ao mellor reverque. 

Parabéns miñas e meus, e noraboa agradecida a Pablo Gallego García: arestora, as 15:52 do 7 do 2 do 2013, unha semán despóis de iniciada a Manisfestación de Dignidade pedindo a dimisión da cúpula do PP, 1.019.409 de xentes apoian a súa iniciativa e seguen camiñando, agora ate conquerir as 1.500.000 sinaturas de adhesión: aínda estás a tempo de  poñerte a andar.



Por hixiene democrática: a corrupción á ducha da  prisión.

luns, 21 de xaneiro de 2013

Calidris marítima, a pildoriña escura.



Os ceareiros deste bló saben da miña querencia polas miúdas e delicadas pildoriñas. Non son poucas as ocasiós en que dei en falar delas. Mesmo dunha volta, non hai tanto, adiqueilles unha entrada  tentando estender o coñecemento do seu nome popular cedeirés: pildoriñas; étimo que comprende, dixérase, os diversos xéneros pequeneiros da familia scolopacidae: charadrius, arenaria e sobranceiramente aos calidris.



O xénero calidris, seguindo a ceifa de Aves de Galicia de Pablo Gutiérrez (ollar) que no punto coincide coa de Conde Teira, abrangue a catorce especies ben diferenciadas. Algunhas delas afortunadamente moi comúns e abondosas e de ollada frecuente e normalizada perante toda a tempada invernal que é cando estas miúdas e valentes xentes andan entre nós, invernando lonxe dos rigores das outas latitudes, case circumpolares, onde adoitan aniñar.


Calidris alba, a bulebule, C. alpina, a común, son pra un servidor, especies de observación anual recurrente e frecuente; C. canutus, a grosa, C. ferruginea, a ferruxenta, C. minuta, a pequeneira, e C. marítima, a escura, sendo asimesmo de presencia anual regular polas costás galegas, fánseme máis raras de observar. Á pequeneira, C. minuta, aínda non fun quen de chiscarlle o ollo do diafragma;  á escura, as únicas imaxes que lle dei rexistrado son as que acompañan estas verbas e pertencen á solitaria sesión fotográfica que lle poiden facer. Precisamente ontes. Habelas hainas, o caso e miralas.


As outras todas: bairdii, fuscicollis, mauri, melanotos, minutilla, pusilla, temmickii, tenuirostris, conforman unha misteriosa estadea de ectoplasmas fantásticos que ao igoal que  a Santa Compaña existir existen, pro ver non se lles ve. Habelas hainas, o caso é miralas.


Aproveitando un repouso do incansable temporal, endereiteime na mañá do domingo, ate as benqueridas ribeiras da marea cariñesa coa espranza de poder botarlle un ollo a algunha gueivota ou gaivoto polar que baixasen ate o nororeste do Noroeste, empurrados polos ventos de norde que acompañaron á última cicloxénese explosiva, esa nova modalidade do terrorismo cambio-climático que anda a encollernos os corazós dende a arribada monstrosa do Klauss, vai xa pra catro anos. (Os gueivotos hiperbóreos non aparecerían pola mañá, faríano pola tarde. (Ollar))


Nas areas da praia non había nada extraordinario que ver: as gueivotas de rigor, as cocas de toda hora,(Phalacrocorax sp.) as pegas do mar de garda permanente, (Ostralegus) os espantallos perrumanos (practicando con agación o seu deporte preferido de escorrentar ás aves da praia) e un vento frío, húmido e constante, que cando lle parecía ben acompañábase de labazadas de chuvieiras xeadas e mandábame poñerme ao cuberto do meu pequeno utilitario. Unha mañá coma outra calquera dun domingo de inverno ao noroeste do Noroeste. E Xabi e Paco, telescopios ao lombo, recorrendo toda a contorna da ría pra censar á totalidade das aves invernantes!. Que mérito, mi madriña! Que mérito!


No cortamar da plaia apareceron os amigos do grupo Calidris de Ortigueira, Luis, Antonio e Álvaro. Unha ledicia. O agarimo da súa cálida compaña e o saber certeiro que os acompañan haberían de requencer as horas da fría mañá de xaneiro. Caloriña humana na marea. Unha caroza, Alca torda, andaba amargullándose nos arredores do petoural. Asomou dúas veces, botoume unha sabia ollada desconfiada, amargullou e  mandouse lonxe saberá o demo pra onde. O día non se quería dar.


E non se habería de dar se Álvaro non reparase que ao noso pé, a tres metros, esfuracando entre a crácara das pedras do peirao, unha pildoriña escura, Calidris marítima por iso, traballaba co arrequecemento profesional dun mariscador incansable, rebuscando pequerrechicos seres vivos, moluscos ou  crustáceos, que dun modo asombroso atopaba, coa precisión dun láser cirurxán, entre as imposibles, senón inexistentes, regañas que a crácara cría na toneira das pedras da marea. Un espectáculo.


De carácter manso e acomodado, esta pildoriña escura aledou a mañá dos presentes permitíndonos facerlle todas cantas fotos quixemos, tolerando os clicliclís sonoros das lufadas das reflex, indiferente da nosa conversa, despreocupada da nosa presenza no outo das rochas e das enormes focais profesionais das cámaras. Seascaso botaba algunha ca outra ollada, desinteresada, pra  as pedras onde nos asentábamos e que coincidía, máis ben, cun certo revirar da súa cabeza pra mellor enfocar a súa ollada precisa nas diminuticas esfuracadas da crácara, onde se gardaban os ínfimos crustáceos que rebuscaba con ansia incansable e que, pra asombro dun servidor, atopaba de cada pouco. Non sei que me deixou máis espantado, se a fermosura moura da pildoriña ou a certitude de que naquela superficie parda e compacta, construída por centomiles de balanus apretados, aínda había espazo pra un mundo de seres invisibles que só se deixaban ver, un intre de nada, na punta do peteiro da pildoriña  denantes seren engulidos. 



O pilro escuro, nome oficial galego,  cría, xa se dixo, en outitudes circumpolares, árticas e sub-árticas, alá na alonxada Laponia norueguesa e finlandesa, na exemplar Islandia, e nas costás e tundras de Siberia e o Canadá, en números certamente apreciables que non  fan temer pola súa desaparición o que non impide que sexa ave protexida. Cada inverno, ao cubrirse de neve e xeo as súas áreas de crianza descende  ate  costás atlánticas menos frías apousándose en números elevados polas ribeiras da Gran Bretaña e do Mar Báltico e do Norde, descendo  polas costás norteamericanas mesmamente ate Carolina do Norde, xa nas proximidades da Florida.


Algúns poucos baixan ate as costás cantábricas, chegando mesmamente ate o norde de Portugal, ofrecéndonos daquela aos afeccionados naturalistas,  ocasión oportuna pra unha demorada e atenta observación sustentada na mansedume e ausencia de temor que amosa pra cos humanos. Tal o galano que nos ofreceu nesta  escura e fría mañá domingueira no cortamar da Plaia da Concha, do veciño e benquerido Porto de Cariño.


A pildoriña escura presenta moi pouca variabilidade de plumaxe entre o vrao e o inverno, parecendo ser algo menos escuro o seu froixel na tempada de cría. Asimesmo non presenta dimorfismo sexual resultando, xa que logo, practicamente imposible poder definir se este exemplar é macho ou femia. Igoalmente escasa é a diferenza entre xuvenís e adultos (un pouco máis escuros os noviños, parece ser) co que se me disculpará que tampouco saiba eu precisar a posible madurez deste exemplar, que pra máis, coma xa confesei, é o primeiro de observación longa e atenta e daquela o primeiro que fun quen de fotografar. Daí que o frío que me entolleitaba os dedos quedara esquecido pola emoción da hora. 



Évos o que ten o inverno:  que arrimada ás friaxes e ás anguieiras, ás coriscadas e ás xeadas aparece unha fermosa greada de xentes nórdicas, exóticas invernantes puntuais, que aledan os divagares dos afeccionados ás  cousas da Natureza, pra os que a apertura das portas do conxelador inverno é un  sinal gozoso da segura presenza de marabillosos milagres naturais que escolleron as ribeiras galegas do nororeste do Noroeste pra folgar e repousar, pra ir deixando xear os días escuros e mínimos do seu norde esbrancuxado, mentres acolá disfrutan da fartura marisqueira das nosas costás e dun tempo máis luminoso e menos refriado, máis verdescente e tépedo e moi poucas veces nevarado. Veñen pra máis, moitos deles, aportando unha lección de confianza e mansedume, de vontade na coexistencia pacífica que deberíamos saber escoitar. Iso polo menos me pareceu entender a min da silandeira linguaxe xestual desta linda pildoriña escura, valente e destemida, que me aledou unha  fríxida mañá de Cariño, que pasei moi a gusto arrimado as cálidas amistades dos Calidris, esas sabias xentes do norde.


Sexan benvidas en boa hora estas lizgairas invernantes. Acollámolas coa xenerosa hospitalidade que a nación galega sabe ofrecer a quen  busca nela acobillo, folganza e repouso. Coñezámolas, aprendamos a querelas e valoralas, respetémolas, pra que  cando retornen á terra que as veu nacer leven no peteiro   un canto, que aligado a natural ledicia de regresar á súa patria, entoe asimesmo unha cantiga agradecida  ás acolledoras costás galegas, as do salseiro recendente, a xebra criadora e a crácara farturenta.

Non me parece que vaian  ser os peores publicistas da Nosa Terra.

Mil gracias mil, miñas e meus.

A mandare.




Fe de verbas: agación, na fala aghación, (interés extremo na realización dunha actividade); crácara (capa calcárea que recubre as rochas da marea  conformada pola aglomaración de cunchas externas de crustáceos do xénero balanus) e greada, na fala ghreada (conxunto de persoas ou xentes balbordantes, sobranceiramente infantís) son verbas de uso corrente na fala cedeiresa que a un servidor sáenlle sen esforzo nen pretensión e que só cando llo advirten recoñece que  tales voces non aparecen no Dicionario de Dicionarios, e por iso  fai esta fe de verbas, pra que se entendan fóra de portas e pra que algún día aparezan. Obrigado.



VIDEOSMÍNIMOSDONOROESTE  TV

Pilro escuro no cortamar da Praia da Concha, Cariño.

Achegos:
a) As fichas correspondentes do Congreso de  Ecoloxía de Augas Dulces, unha páxina do goberno Vasco.Entrar.
b) A páxina NatureGate. Ollar
c) A clásica de Asturnatura.Premer.

sábado, 12 de xaneiro de 2013

Barlia robertiana, a raíña do modarrón.



Gosto de ir por  Aguiño e Corrubedo. Do seu evocador recendo, tan prósimo pra un cedeirés, a percebe e xebra mariña. Das súas dornas encarnadas durmindo ao sol. Das súas costás baixas e amplas, escumantes e roncadoiras. Do paseo polo Carreiro. Da esculca polos seus modarrós. De perderme entre reais mundos fantásticos pola Punta de Couso, ese espazo de formaciós graíñas extraordinarias que nunca debeu esbandallarse co asentamento de tanto horror fabril: e aínda falla a depuradora de Ribeira, que aí vén.



Fronte  a Praia do Vilar deixo írense ás horas sentado nas pedras  ollando Corrubedo; escoitando o rumor da marea e o rosmar da xunqueira; respirando salseiros azuis de mar e de ceo; índose o meu  maxín lonxe coas gueivotas que mo levan mar adiante, alén da miseria dos días roubados. Alí sen agardar a nada nen a ninguén, eu acougo, mentres ti resolves misterios calizos nas curvaduras das cunchas. Nada espero: sei que acó todo chega. 

As espantosas marabillas que amilagran, tamén.







No mes de xaneiro de 2010, Xermán García Romai e Antonio Parada, dous amigos fotógrafos e naturalistas, regresan dunha xornada coma tantas outras adicada a retratar as aves da marea polo Parque Natural de Corrubedo. Pouco antes de chegar ao coche, unha penca de cor entre as herbas desverdecidas do modarrón chama a súa atención. 

Así o relata o propio Xermán no seu bló Natureza dixital: "Foi como unha fugaz e lene visión dunha espiga de flores rosadas, asociada no ollar inconsciente do naturalista, ó común satirión corpudo (Dactylorhiza elata), pero na que tamén, o propio inconsciente detectou un erro e fíxose unha pregunta: “un satirión corpudo florido en xaneiro?”






 Achéganse a onde estaba o alumbre floral e ven o talo en flor dunha orquídea de gran tamaño. Que orquídea é esta?, inquírese Xermán gromando xa nel a sospeita de estare diante dunha especie extraodinaria: esa mouta basal de follas anchas e amplas, ese outo e groso talo floral, esa floración densa... unha Barlia robertiana ?
 Só será no repouso do fogar, coa pantalla do ordenador a todo encher e as consultas pertinentes de Flora Ibérica cando Xermán confirmará estar diante dunha Barlia robertiana, a  grande orquídea da invernía. Imaxino a súa emoción.




 Comunica á sociedade científica galega o seu descubrimento e Elvira Sahuquillo (Guía das orquídeas de Corrubedo, Guía das orquídeas de Galicia) e Íñigo Pulgar (coautor das Guías de Plantas do Parque Natural de Corrubedo) confirman o seu achádego, asegurando sere a primeira cita validada da Barlia robertiana pra Galicia. Primeira e ate o momento única. Seica o Padre Merino a citara xa no vilar de Noceda (O Caurel) co nome de Orchis longebracteata, pro ao se perder o correspondente prego botánico a cita do eminente P. Merino hoxendía non se pode confirmar.


 Xermán e Antonio, convenientemente asesorados, han publicar o seu extraordinairo achádego no volume 19 da Nova Acta Científica Compostelana do ano 2011. O seu descubrimento adquirirá así o valor de permanencia indiscutible e confirmará o grande labor de rebusca de biodiversidade que unha recén forneada xeración de seriosos afeccionados ao naturalismo anda a desenvolver polos cimbros, fragas, areeiros e campeiras do pais, aligada ás autoridades científicas académicas e ás celeridades comunicativas da internete, conformando unha nova paisaxe de intercambio de información e  coñecementos do Medio Natural Galego que abren á espranza cancelas antes choídas.



 Hai que salientar que non só é a primeira cita da orquídea xeganta na Galicia, senón que pra máis, non hai colonia: é un exemplar único. Unha gloria dos moderrós do Barbanza. Os máis prósimos no mesmo hábitat areoso, cítanse en Asturias na Praia de Xago e na Beira Litoral en Portugal. Outras citas dos arredores danse nas outitudes de Trás-os-Montes e nas Asturias, case que sempre en terreos de calías, razón esta que explicaría as posibilidades dos areeiros galegos, co seu aporte de cunchas, pra criaren outros exemplares de Barlia robertiana: esta aparición do especimen de Aguiño, xustifica as espranzas de poder dar con outros  en calquera das grandes areas galegas. Ollo as flores de xaneiro nos marouzós.



 Xermán G. Romai editará con data de 2 de decembro de 2011 no seu recomendable bló Natureza Dixital (o achego vai abaixo) o relato do descubremento e posterior confirmación da existencia na Galicia da primeira cita de Barlia robertiana.
 Servidor, lector habitual do bló de Xermán leu con ledicia, e o seu aquel de envexa, o coñecedor relato e aproveitou tres oportunidades continuadas que tivo entre os meses de xaneiro e febreiro do ano 2012 de achegarse por Corrubedo pra intentar apreciar a rara beleza da grande orquídea de xaneiro. Pesia a ter bastante ben delimitado a zona por onde podería alumbrar non fomos quen de dar con ela. Imposible: Barlia robertiana, ao mellor polo extraordinario gasto que lle supón tan poderosa floración, en tarreos tan coreños, adoita asomarse con regularidade bianual.  E non tocaba no  inverno do 2012.


Tocaba no xaneiro do 2013. A xenerosidade de Xermán e Antonio e as precisas confabulaciós telúricas que urden a casualidade dos encontros nas bisagras do ano, concedéronnos o pracer de regalar o ollo coa maxencia contida do primeiro florear do varal da Barlia robertiana, a única, grande e ceive, raiña das saraibas de xaneiro. 



Acubillada ao abeiro das longas e mestas herbas do areeiro pouco  chamaba pola nosa ollada: non era máis ca un gromo poderoso e verdecido, case que sen cor algunha, non sendo unha ilusión malvarrosa por algures. Así e todo xa eisalaba poderío.



Sete días despois volveríamos a mirala. Protexida pola calma anticiclónica, levantaba xa o varal con confianza, e deixaba encender a cor dalgunhas flores, prometéndonos unha outa e fermosa piñoca floreada  sobranceando a súa prestanza por riba das verdegrises campeiras do areeiro na invernía. Raíña nun reino de friaxes.







Unha ledicia das horas. Cambiáramos unha estanza na luz certa das sequeiras zamoranas polas molladuras probables dunha costá galega en alerta laranxa, só crendo na posibilidade do milagre de tropezarmos coa  festividade floral dunha poderosa orquídea  invernal aledando a paisaxe de areas, graíños e ouricelas, co aturuxo lanzal do seu ergueito varal de flores. Tíñamoslle fe os milagres do Barbanza. Espranza polo coñecemento do Parque Natural de Corrubedo. Xermán e Antonio dispuxeron a xenerosidade caritativa. E a Barlia robertiana, señora das areas xeadas, a súa presenza espantosa.

 Non botamos de menos as sequeiras zamoranas.



Fica no intre esta entrada. Aos habituais agradecementos inescusables pra con vós, miñas e meus, que gosto de expresar a cotío, permitídeme que deixe acó confesado un obrigamento especial pra Xermán e Antonio, cos que quedo en débeda permanente e aos que nunca poderei agasallar suficientemente por tan cumprida xenerosidade coma tiveron connosco ao nos endereitar ao mesmo pé da Barlia robertiana, e permitirnos encher a artesa das lembranzas, por fin, con recordos imborrables desa misteriosa orquídea invernal do modarrón,  raíña entre areas e  saraibas, que mellora o mundo que coñecíamos.

Apertiñas, totus meus.

A mandare.

Fe de verbas: Teño as miñas dúbidas sobre a correcta escrita de modarrón. Verdade é que na páxina do facebook "Leyendas de Aguiño" do amigo Antonio Parada, escríbese modarrón pro a min paréceme ter sentido por Aguiño chamarlles "moderrós" aos areeiros consolidados con cabedelos outos e recubertos de herbas ou brións e que practicamente non evolucionan. Teño as miñas dúbidas, xa digo. Paréceme posible que esa (e) se pechase de máis e dese lugar a modarrón. Velaí porqué neste mesmo artigo escribise moderrón e modarrón, concepto que por certo é mi prósimo aos morouzos orteganos e aos marouzós cedeireses, verba que tamén se emprega no artigo coma sinónimo da totalidade do areeiro e que en Cedeira utilizamos xeralmente en plural: os marouzós. Imos ver se alguén de Aguiño, Corrubedo, Olveira, Carreira, Vilar, da Graña, ou doutrures, me libera de dúbidas. Anticipo agradecementos.

VIDEOSMÍNIMOSDONOROESTE TV

A Grande Dama da Area



Achegos:
a) A paxina de Xermán García Romai, Natureza Dixital, onde relata o achédego da Barlia robertiana. Entrar.
b) Fotofestival, todas as imaxes de Google. Premer.
c) Asturnatura, de primeira mao sobre as barlias asturiáns, esas veciñas. Acó.
d) Wikipedia, un inevitable.Entrar.
e) Flora Ibérica, un clásico coas fermosas ilustraciós clásicas.Ler.





sábado, 5 de xaneiro de 2013

Mes de mobellas

As mobellas, Gavia sp., son un xénero de aves mariñas de latitudes outas que nos invernos adoitan baixar ate as nosas costás pra mellor pasar a tempada das friaxes e os anguieiros. Cada inverno, polas costás galegas temos a oportunidade de  poder botarlle un ollo a calquera destas xentes que, se un non anda moi atento e vai pensando noutras cousas, pode dar en matinar que o que acaba de ver navegando pola flor da auga pra se mergullar decamiño non é nada diferente dunha chíscala, Phalacrocorax sp.. Mesmo mariñeiros curtidos e retallados polas  cousas do mar dan en confundirse.



Non son moitos os exemplares de mobella, disque non chegarán a douscentos por todo o Cantábrico, os que baixan a pasar o inverno nas augas dos nosos mares, os  menos fríos  da súa zona de expansión. 

Nacidas e recriadas nas latitudes árticas de Norteamérica, Groenlandia e Islandia, onde pasan medio ano, desprázanse cara o  Báltico e o Mar do Norde. Ao chegare o cerne da invernía algunhas poucas déixanse caer polas ribeiras da costá  cantábrica. 



Excelentes mergulladoras (disque poden pasar tres minutos amargulladas) e rápidas nadadoras de profundidade, teñen un talento especial pra a pesca submariña, o que tamén axuda a confundilas coas chíscalas, Phalacrococrax sp., máis aínda porque ás nosas costás veñen coa súa  farda de invernía (moura, apardada, coa gorxa esbrancuzada, dándose un parecido  cunha chíscala noviña) tan diferente da fermosa e elegante maxencia da súa plumaxe de cría que só poderíamos disfrutar de poder ollalas durante o estío, alá nas lonxanas e brancas augas árticas dos días interminables.


Catro son as especies (G. stellata, G.immer, G. arctica e G. adamsaii) do xénero gavia,  gaivota en latín, que poideran verse polas augas galegas ao chegar o cerne das friaxes. Todas elas raras e escasas, e frecuentemente olladas lonxe de terra, non sendo G. immer, que parece ser  máis destemida e pode ollarse, un ano con outro, pescando entre os barcos ou as chalanas dos portos.

G. adamsii, a mobella do peteiro branco, é unha desas rarísimas observaciós que só moi de tarde e en tarde se poideran deixar ver. Unha lamberetada pra os afeccionados. En toda España (preciso, oportuno e documentado comentario de Toñito do Barqueiro, obrigado, meu señor) aínda non houbo quen gostase de tan saborosa lambada. 




As ilusiós fundadas no realismo confórmanse con poder botar un ollo, habitualmente de lonxe, a calquera das outras especies, ou con ter a fortuna de poder ollar ao pé do malecó algún exemplar de G. immer, a mobella grande, e así observar en directo o seu tranquilo navegar entre as galgas e o seu mergullar por baixo do casco das embarcaciós amarradas.



Os santos que van ilustrando estas verbas correspóndense cun exemplar de mobella grande observado en xaneiro do 2012 no Porto de Cedeira que adoitaba achegarse extraordinariamente ao cais e que andou pola ría unha boa tempada. Tiña algo averiado o ollo dereito. Ben se ve nas imaxes.

Servidor era a primeira vez que tiña tan diante de si unha mobella e aproveitou a ocasión pra contemplala amodo. Penso, non sei o que dirán os expertos en estatística, que o inverno do  2012 foi un moi bon ano pra poder disfrutar das mobellas.




Acredito  que certa mañá babuzallenta e húmida dun sábado do xaneiro que se foi, observei a unha delas pescando a canda unhas chíscalas, entrepontes do Río Condomiñas. No medio e medio de Cedeira.


Subín as rúas súpetas que levan a miña casa e pillei a cámara.  Baixeinas a brincos, empurrado pola présa e armado cun paraugas de sete parroquias. Busqueina con ansia pola marea  recelando  que  marchara. Alí seguía, a pescar, arrimada as paredes, na altura das escalerillas da Marina.  Opa Arena!

Achegueime con ansia e sixilo, a cámara preparada, o paraugas aberto loitando co aire e coa choiva, e alí, diante dos meus ollos, a menos de dous metros de nada, apareceu de repente cunha anácara no peteiro.

As miñas ansias de deghoado, o negro tremor do enorme paraugas e  aquela cámara escura apuntándoa, entráronlle nun alustre pola meniña do ollo, e instantáneamente, vista e non vista, a mobella amargullouse co cangrexo ben pillado en firme. 

Nen un clic.

Apareceu aló ao lonxe, no medio da ría, non direi que ríndose, pro si con cara de despreocupada satisfacción, petiscando -feliz- fresquísimo marisco cedeirés. 

Aboiando con displicencia, adicouse a compoñer tranquilamente a plumaxe e a refolgarse da dura xornada do día e dos arrepíos, sen dúbida terribles, provocados por un abrelado naturalista afeccionado posuído por unha empanada de paraugas e ao que, en xusto castigo por tanta pránghana, só lle permitiu facer un lonxano videomínimo da súa impudorosa hixiene corporal. 

Abaixo vai editado.


É a hora anual das mobellas. Se andades polos peiraos dos portos dando unha voltiña e ollades algo parecido a unha chíscala, que ao mellor amargulla coas azas un aquel despegadas, pensar se non andaredes a ollar unha Gavia immer, ou calquera outro dos seus parentes. 


Prestádelle a vosa atención: ao mellor tedes a sorte de encher o ollo cos indovindos mariñeiros dunha ave especial, unha turista invernante nacida nas xeadas augas árticas, nun coreño niño que seus pais fixeron non lonxe da marea pra poderen chegar a el decamiño e sen agobios, pois toda a celeridade e habelencia que teñen no mar tórnase en terra andares de zoupallón. 

Pensade que estades a ollar un dos reclamos de turismo de natureza que pode ofrecer o noso mar aos cada día máis numerosos afeccionados á contemplación das marabillas naturais, ergo a exótica familia ártica das gavias.

Nós, que podemos, fagamos turismo interior: viaxemos a Punta do Muelle.


Vaise indo hoxe abaixo esta entrada  a canda a marea que no punto enceta o seu devalar. 

Ogallá teñades sorte e en calquera dos portos do noroeste do Noroeste desfrutedes do tranquilo navegar de tan interesante ave mariña. En Ortigueira andaban esta mañá unha parella, un pouco lonxe de máis pra unhas fotos decentes; pro Alvaro Polo, ese prestixio, contounos que na súa pesqueira adoitan facer un percorrido habitual  entre o cais de recreo e o cortamar do pequeno porto ortegano. Por seascaso alguén quixer.

Aproveitade que anda encima o Anticiclón das Azores e ao mellor aínda nos regala unhas xornadas de luz e sol. Servidor non cre xa nos reis, nen sequera nos que foron Magos, pro aínda lle queda fe no Anticiclón Invernal das Azores, sáibase.

Mil gracias mil, miñas e meus.

A mandare.




Nota non tan marxinal: 

Vai nos achegos un preciso comentario lingüístico de Silverio Cerradelo a propósito da denominación galega pra o xénero gavia. Preciso, coñecedor, axeitado e nunca aburrido, non deixa curruncho por esculcar: nen as entradas do Dicionario de Dicionarios, nen a revisión do Dicionário da Lingua Galega de Isaac Estravís nen  tan siquera o barrufantemente chamado Grande Dicionario Xerais da Lingua Galega

Sendo o caso que coincido plenamente co que el pensa e ampliando pra máis o que eu dei averiguado sobre a cuestión,  recoñezo que sería pra min imposible de mellorar en nengún dos seus puntos, encarecéndovos daquela a lectura de tan interesante artigo, e xa de paso tamén a das outras seis Precisións ornitolóxicas que se inclúen entre os 156 artigos do apartado Un idioma preciso, do espazo dixital do  Servizo de Normalización Lingüística da Universidade de Santiago de Compostela.

Nen que dicir ten que un deambular lector por os outros 150 artigos non ha  ser tampouco tempo perdido.

Fé de verbas: coméntanme en privado que diaños siñifica esa expresión de Opa Arena! Naturalmente un non cedeirés. Opa Arena! é o berro de ánimo e apoio ca os siareiros do Clube Arena de Fútbol, berrábamos entre os anos 50 e  60 do século pasado pra apupar a nosa querida e groriosa equipa cedeiresa. Aínda hoxe, ese mesmo berro o usamos coma interxección exclamativa de ledicia ou ánimo diante dunha variada ceifa de circunstancias. Velaí.

Da galega fala cedeiresa van sacadas as expresiós abrelado (a mellor tradución ao dialecto moderno sería estresado), pranghana  (empanada mental) e deghoado (ansioso devorador de comida). Esta última poidera ser excrita sen a gheada: degoado, pro pranghana non me cadra de nengún xeito se escribo prangana. Ate parece unha verba moi diferente.

VIDEOSMINIMOSDONOROESTE TV


Mobella na Ría de Cedeira.

Achegos:
a) Un esudo da  precisión terminolóxica  en galego do xénero Gavia, por Silverio CerradeloEntrar.
b) Un interesante achego ás Precisións ornitolóxicas de Silverio Cerradelo, na páxina do Servizo de Normalización Lingüística da Universidade de SantiagoLer.
c)  Festival de fotos, Gavia inmer en Google Imaxes: Ollar
d) Festival de vídeos: Gavia immer e Youtube.Ver.
e) Achego ao Boletín da SGHN Paspallás Nº 34 do 2002. Hai un documentado traballo, firmado asimesmo por  Silverio Cerradelo, que desmigalla polo miúdo o tema da nomenclatura galega das familias Gaviidae e Podicipadidae. Consultar.