Paxariños piadores, cousiñas do meu contento... (a seguir)

Como parece que o tema agradou aos seguidores máis tenros do noroeste do Noroeste, e para darlles ocupación nestes días desocupados, dou en seguir presentando unha colección de xentes de pluma e froixel retratadas no último mes, unhas veces por acó e outras por aló, esperando coma sempre que sexan do gusto de todos vós.

Imos con elas.

As chíscalas, Phalacrocorax carbo, que fóra de portas corren co pobre nome de corvos mariños, vaia polas ánimas, andan arestora a centos na ría de Ortigueira. Puiden gravar un vídeo das súas estratexias de pesca: a ducias e mergullándose sen trécola, fan unha especie de rede viva e pechan aos peixes nun cerco de medo e terror do que se lles fai difícil fuxir. Por riba, nos aires, bandadas de papoias (L. ridibundus) excitadísimas ante tanta papancia facilísima trasmudan o aire nunha fervenza de alas axitadas, e zóupanse en picados continuos, por veces dende grande outura. Nas ribeiras da marea trinta ou coarenta garcetas, perfectamente en liña, van acompañando este mansío de augas fervedoras para aproveitar os peixes asustados que sen previsión nengunha achéganse mortos de medo ás poucas augas da orela: querendo fuxir do negro terror da sombra escura da chíscala, caen, sen reparar, na fría brancura insensible da garceta. Sen dúbidas un dos grandes espectáculos naturais que se poden ver ao noroeste do Noroeste.


Aí vai unha canosa (Larus canus), para ver se lle imos collendo o punto e a sabemos diferenciar das papioas e das outras gaivotas. Parece mentira que en territorios mariños coma os nosos non sexamos quen de irlle botando conta as diferencias entre unhas e outras. As canosas por acolá certamente moi abondosas non son, e esta en particular está fotografada na rasa costeira de Riba de Eo e de Rinlo, un aquel fóra de portas xa que logo, onde se miraban en moi bó número cazando bichería nas campeiras gandeiras.

E esta é unha papoíña, Larus ridibundus, dun tamaño bastante máis pequena cás outras que andan polo esteiro do Condomiñas e aínda de cotío un pouco apartada do grupo. Eu xa lle collín un cariñiño e dou en ir mirar dela case a diario. Non sempre a vexo. Cando a miro náceme un sorriso nos beizos.



Veleiquí a esta Larus fuscus, a primeira gaivota anelada que dei en fotografar. O mestre Antonio Gutiérrez, que leva conta e razón de todo lárido, informoume que é unha gaivota islandesa, anelada en agosto do ano 2007, en Sangerlund, por Gunnar Thor Hallgrimsson, e que xa en novembro dese mesmo ano localizouna el na plaia da Maladena (ben sei que estoutro día escribín Madanela e que vos chamádeslle Madalena, xa falaremos) e que desde esa observación foi vista tres veces máis, sempre na plaia de Cedeira (parece que nos ten teima) por el e por J.L.Salaverri. En fin aí queda á cousa para que botedes conta dela e do portentoso traballo científico e de seguimento do mestre Antonio Gutiérrez, Gaivoteiro Maior do Reino da Gallaecia. Coa mellor das admiraciós.



E estoutra é unha Larus argentatus, que á falta de nome propio galego dou en chamarlle clariña, diferenciándoa así das claras, Larus michaellis. A simple vista e na propia area non é moi doado de separar claras de clariñas. O mellor é mirarlle para as patas, as clariñas téñennas de seu rosadicas ou esbrancuxadas e as claras amarelas. As plumas son máis pálidas nas clariñas, pero tanto isto coma a diferente cor arredor do ollo sen uns bos primáticos é moi difícil de distinguir. Adestrando a ollada, mellórase. Niso ando eu.



Moi bó ano mazariqueiro para un servidor. Dei en facer moi boas observacións deles, tanto na Ría de Ortigueira coma na rasa cantábrica. Disfrutei e rexistrei o voo de bandadas de centos de mazaricos, Numenius arquata, e puiden observar e gravar como lles arrequecía o seu traballo campeira adiante, peteirando as terras moles e húmidas das campas amplas e abertas nas que pacen, onde poden meter un ollo na terra e o outro no que poida vir: de seren humanos a fuxir tocan. ¡Que triste fama vivicida arrastramos!

Esta becacina -Gallinago gallinago se do latín gustamos- andaba quietiña, tanto que tardei en saber se era terrón de teupa ou xente, nun pradico da plaia do Rodo. Puiden facerlle, sen baixar do coche, dende lonxe e descendendo moi amodo a ventaiña, unhas poucas fotos das que non me queixo. Chegaron este ano en bo número, paréceme, pois levantáronseme en máis ocasiós ca outros anos. Coma sempre, ao meu pé, sen ser eu quen de velas e arrancando con berros choqueleteiros o seu voar rápido e dun lado ao outro. Mestras da cripse, estas becacinas son pura confusión coa tona parda da terra e as súas herbas resecas.

Onde sempre, no petril do malecó do porto de Ortigueira, a tradicional bandada de biluricos, Tringa totanus, arrexuntábase nun mesto bosco de patiñas laranxadas, encopado por un edredón de plumas pardas, para mellor se protexer do ávrego conxelado que baixou aí atrás. Unha das esceas máis lindas e tenras da tempada. Raro: a foto gústame.

Chorlitos, pildoriñas, biluricos, papoias e de cando en vez garzas ou garcetas, adoitan compartir, en ordeada ringleira de froixeles grises, os muros do reformado e recuperado muíño de mareas de Senra. Unha das imaxes clásicas e máis coñecidas da Ría de Ortigueira. Mágoa non teña o dito muíño unhas horas de apertura para poder facer observación naturalista. De seu sería o mellor olláparo posible. Acredito.

Tordos, díxose noutra, chegaron moitos esta tempada, contan que por centomiles. Será verdade. Andamos días atrás as terras irmás da Veiga do Eo, Os Oscos e a rasa de Tapia, Navia e Luarca. Andaban por calisquer campía en bandos numerosos e cumpridos, agora levantándose a ducias, agora semillándose na terra por outras tantas. Unha ledicia gorentosa. O do santo é o tordo tordo, o tordo por antonomasia, o tordo de a diario, o tordo común, o Turdus philomelos.

Estoutro é o malvís, o tordo da ala roxa ou Turdus iliacus que arribou tamén en cantidades numerosas e deu oportunidade de moi boas observaciós e mesmo de facerlle algunha pequena película. Ao menor sinal de bichería, esfuraca entre as herbas con ansia e o seu aquel apaixoado, remexendo o corpo con axitada farnesía, ofrecendo a imaxe dun implacable depredador da campía. ¡Quen o diría!

E aí queda o tordo rei, Turdus pilaris. Un fermoso paxaro que, coma o malvís, cría de preferencia no norte europeo e nos invernos descende cara o sur para librarse das inmisericordes neves que afogan sen caridade posible os campos europeos. Acó, con nós, pasan o peor do ano e para a primaveira xa están de volta buscando as súas zonas de crianza e nacemento. Este está retratado ao pé da redonda de xiro da Plaia da Frouseira, nun pouso entre algunha das súas abreladas carreiras atrás dalgunha bichería que só el era quen de ver.

Tamén as zarcetas, Anas crecca, arriban de recalada na invernía. Míranse facilmente no Lago de Lanzós, case que sempre ao redor da Lapela, ou pacendo entre as herbas do carrizal e aparecen en moi bos números na Ría de Ortigueira, aínda que non tantos coma na Ría do Eo, entre Riba de Eo e Veiga do Eo, onde enchen as illiñas e as ribeiras de herba en amistosa convivencia con mazaricos, chorlitos, garzas e garcetas. Así da gusto.

Navegaban pola enseada de San Claudio este trío de Anas platyrhynchos, lavancos en galego vello, dous fermosos machos de metálico pescozo verdescente facéndolle as beiras, non sei moi ben con que intenciós, a unha linda e delicada lavanca que se deixaba querer. Os lavancos son de lonxe os máis comúns e abondosos dos nosos parruliños. Hai quen di que tamén dos máis fermosos. Non entro, sobor dos gustos hai escrito tanto que un xa non sabe con que parrulo ha de quedarse. Na hora, un amplo grupo de cerca de douscentos repousa á diario no esteiro do Río das Mestas.

Esta delicada chasca, Saxicola torquatus, miraba para nós dende a firmeza metalizada do arame dalgunha campeira da rasa cantábrica. Non é que non as haiba ao noroeste do Noroeste, son de feito moi comúns, é só que en verdade é unha cidadá dos arredores de Rinlo e sei que lle gustará que o escriba así. Na ollada nótaselle o arruallo de ser quen é. Como debe ser.

Este escribidor, Emberiza cirius, andaba a canda a súa compañeira (ambos os dous xa ían tan coloreados que parecían coa farda nupcial), polos marouzós de Valdoviño, non moi lonxe da Poza do Río Magno. Non se deixaron ver moito. Estes escribidores, Marcial Valladares chámaios carniceiras, no vrao son máis ben insectívoros pro no inverno son millarengos, (por comere sementes de millo, que non mainzo).

Velaí a greada pardal, Passer domesticus, enxoitando a plumaxe logo do pracenteiro baño matinal nunha pocica de pouca auga do paseo do Lago de Lanzós. Teño un sorprendente e pequeno rexistro videográfico do mesmo: os machos, case que todos noviños, estaban arrexuntadiños no centro da poza trafegados nun axitado fervorón rebuliceiro feito de augas chapuzadas e plumaxes descompostas. Ao redor, facendo círculo vixiante polas beiras da poza, cinco ou seis femias estaban máis ocupadas en vixiar o baño ca en asearse elas mesmas. Se non o tivese gravado, non me atrevería a contalo.

Na horta amurada que hai ao remate da rúa Fernán do Lago, onde acaba tamén Cedeira e empeza o monte, Agustín, o seu propietario, home sensible, ten o detallazo de deixar todos os anos os froitos dun pomar xeneroso para regalo e galano de merlos, papuxas, paporroibos e aínda algún ca outro paseante que discorre, extramuros, camiño arriba cara a Ribeira. Nesa maciñeira teño fotografado abondosamente á xente de pluma e froixel poñéndose pegas de mazás coloradas. Queda no alto a proba. Gustádea a canda a merla, Turdus merula, xa veredes que mazás máis ricas.

E xa pouco máis me queda por escribir. Na confianza de que estas datas vos resultasen levadeiras e empezásedes o ano con bo pé -e coa sorpresa e o agradecemento de sempre por andardes aínda lendo estas letras, ou mirando os santos que as alivan-, déixovos coa atenta ollada desta linda peneireira, Falco tinninculus, que fun visitar aos campos anchurosos da costá da mariña luguesa xa que ao noroeste do Noroeste cada día vense menos, inzado de alcolito como está e tendo a peneireira tanta necesidade cazadora de espazos abertos e limpos, nos que amosar a súa simpar capacidade de suxeitarse nun punto ingrávido do alto, peneirando o aire cun esquisito repenicado de alas, que a quen o ve sempre o admira.

Saúde e sorte, miñas e meus.

A mandare.