Salada de lembranzas quentes

Sendo como é o caso de sere servidor un friorento sen cura, chegadas as frieiras e abreguías (do febreiro felepeiro máis) dou en criar unha conxelada ferveduría de estranías, señardás e saudades polos tempos quentes e luminosos do ano: sospiro polas mañanciñas de maio, polas doce do mediodía de xuño e polos calimosos seráns do agosto.

Tanto degoiro pola caloriña da luzazul do outosol do vrao, que dou en alivar as friaxes das escuras horas do inverno co repaso lembranzoso das imaxes obtidas nos días claros e quentes do ano, que para máis andan preñadas de entretidos intres recheos de miuda bichería variada.

Pode darse o caso de serdes alguén de vós malados desta mesma maladía. Se fose así, para enganar as fríxidas horas de inverno, e facelas pasar lixeiras, dou hoxe en ofrecervos unha mostra da miña recurrente automedicación: unha salada de lembranzas quentes, na seguranza de que, se non cura, mal non fai e, como se sabe, o que non mata, engrosa.

Velaí vai esta salada sen alface.

Vede acó a un Platycerus spinifer, se non fose o caso de sere o Platycerus caraboides, que ao mellor sí. Xénero escasísimo e de moi poucas citas a pesares de estar presente nas catro provincias galegas. Vai por iso citado no Libro Rojo dos Invertebrados de España, advertíndose nel da escaseza de datos. Só en tres ocasiós na miña vida puiden ter a oportunidade de miralo e fotografalo; dúas na mesma localización: unha das últimas selvas macaronésicas do noroeste do Noroeste e a terceira polo cantil de Teixidelo. Non vexades nel un bicho máis, non o é. É un grido vindicativo, na defensa da riquísima biodiversidade da nosa bisbarra, berrado dende a encoirada coraza deste rarísimo lucánido. Xa entrou nos ingredientes doutra salada. Sábeme.

As moscas nunca foron xente da miña devoción. Pro ultimamente ando cambeando a opinión de fealdade e suciedade que tiña delas: coñecer aos sírfidos axudoume moito. Pesia a todo é unha das ordes de insectos que menos teño visitado. As tres do santo parécenme moi cuquiñas. Vou arriscar unha clasificación logo de andar mirando delas pola internete adiante: familia, Tephritidae e punto. De xénero e especie xa falaremos, se me apuntades algo, mellor.




Aí arriba queda unha femia de Panorpa communis (a famosa mosca escorpión que nen mosca nen díptero é, se non un neuróptero carnívoro especializado na captura e no consumo de vermes), repousando na face dunha abeluria, estralote, milicroque ou como queirades chamarlle a Digitalis purpurea que para a ocasión non é un corriente exemplar púrpura, senón un sorprendente exemplar albino. O albinismo é un fenómeno común pero escaso no mundo vexetal. Posúo unha colección non moi abondosa de especies vexetais con floración alba. Algún día protagonizarán unha entrada neste o voso bló. Palabra.

Vendo a este simpático gurgullo pasearse cachazudo polo fío de veludo dunha folla de carballo, poucos pensarían del que é o terrible depredador dos bosques de eucalitos, o temido devorador da riqueza dos especuladores forestais, o terror dos inzadores eucaliteiros, o pesadelo dos insensibles destrutores do bosque autóctono. O meu ben querido Gonipterus scutellatus. I love you, gonipterus.

Vede a vigarrada eiruga, papurrón chámalles graficamente Carré Alvarellos, dunha das máis fermosas e escasas polboretas que revoan os ceos da bisbarra, a Papilio machaon, que, de que eu saiba, non porta por acó nome de seu, pero que noutrures, terras da Estrada e de Montes, Marcial Valladares dixit, pode correr co ético nome de boíñas, aplicable xenericamente a calquera outra volainiña, bolboreta ou volalla que revoe rebuliceira. Velaí outro termo para denominar as pampurriñas. Pode andar asemesmo co nome de galo, aplicable na Galizia as pamponas grandes e de cores rechamantes, tal a Iphiclides podalirios, coa que comparte xénero e revoar polas abelendas, terreos incultos e salvaxes nos que se ven grande cantidade de pamberetas, barboletas ou velonias, a escoller, que o problema do galego non é a carencia de palabras, é a carencia de galegos.

Crisopherla carnea é o nome científico deste delicado neuróptero de transparentes azas azuis e corpo verde esmeralda que adoita deixarse ver polas campías en flor, abelendas dixémoslles hai un pouco, de numerosos biotopos do noroeste do Noroeste. Téñome cruzado con elas no ouzal, nos marouzós ou nas campas de herbas, sobre gramíneas, coma no santo, discutindo entre sí nos copos das umbelíferas ou confundíndose no verdor dunha uz. Sempre, un galano de ledicia verdazul.

Aí queda, dacabalo dun Polygonum hidropiper, un Leibonum rotundum, un arácnido que non é unha araña, é un opiliónido, con oito longuísimas e finísimas patas, das que ao da imaxe xa lle falta unha, e que pesia ao seu espectacular aspecto pasa moi desapercibido das xentes humanas, que non o captan, sexa por cegalas a estendida aracnofobia, sexa porque no monte non miran onde poñen os pés. O opiliónido da foto, se vos fixades ben, leva unha carrachiña laranxa nunha das patas. Ao mellor por iso perdeu a que lle falta.

Primeiras luces dunha morna mañanciña de maio nun campío non lonxe da miña casa. Despreocupadas das agudas agullas dun Cirsium vulgare, unha lamachiña e unha caricola disfrutan das primeiras calores do día e do último orballo da noite. De lamachas, lesmas noutrures, pouco sei ou non sei nada, esta seguramente será unha crianza de Arion sp. pero isto é como dicir nada. E da caricola, caramecha noutrures, penso que é unha Helix lucorum pero certeza non teño nengunha, así é que se anticipan gracias polas vosas recomendaciós taxonómicas.

Froitos madurecendo do Arbutus unedus, unha fermosa árbore, da familia das uces mira tí, que pouco a pouco vai desaparecendo e xa moi poucos a saben recoñecer, aínda vivindo na aldea toda a vida. Iso me pasou este ano cuns paisanos dunha aldea de Santiago aos que atopei nas ribeiras do Ulla, non lonxe da fervenxa do Toxa, que querían pillar uns froitos para ver de semillalos na súa casa, tanto lles chamaban a atención. Máis admirados se quedaron ao saber que eran comestibles, que formetan no bandullo e dan unha lixeirísima, ou non tanto, borracheira. E esmilagrados de todo, ao saber que os nomes galegos son érbedo, esbedro ou albedro, e que de aí veñen os moi numerosos topónimos Esbedral, Esbedreira ou Albedro. O que sempre me deu en pensar que entre eses iñoradores debería figurar o alcalde Paco Vázquez, pois se non non se entende ben que non teimase por cambearlle o nome ao aeroporto de Albedro e turrase por alcumalo Aeropuerto del Madroño de La Coruña.

Dous froitos do Taxus baccata, o teixo de toda a vida do que xa non van quedando mostras. Na bisbarra poucos se ven, e en estado natural escasísimos. Plantados en xardíns e ás beiras das casas, algún máis. Nas Somozas hai uns cantos de moito mérito, retallados de maneira admirable e asombrosa polos seus donos. Lamentablemente os dous máis sobranceiros andan arestora esmorecendo e mal coidados ao falecer os artistas retalladores que os construíron: digo ben, construíron, un deles ten entre as súas pólas un banco circular e unha mesiña e serviu de cenador veraniego. En Teixido e Teixidelo, se queda algún será de casualidade. San Andrés do Eucalito, na hora.

Aí queda Dona Manuela facendo garda no seu curruncho do Rio Condomiñas, soportando aos paseantes diarios que dende que deron por construír ao seu carón un paseiño do colesterol (consumimos o mundo para volvernos grosos grasos, e agora desfacémolo para deixar de ser grasos grosos), aumentaron exponencialmente e xa non pode vivir sen ter que soportar o paso apurado dos humanos víricos e dos seus amos perrunos, que os encadean a unha corda.

Hidrometra stagnotum, me parece a min, desfrutando da vida montados na lixeira tensión superficial das augas do Río das Somozas, pero podería ser calquera río, deslízanse en todos. Hai moitos meses xa que estes son os zapateiros que mellor me cadran.

Dúas flores da amora, Rubus ulmifolius, amosando a beleza presente en todo o mundo natural, mesmo no máis corriente e coñecido, no de a diario. Anda aganchando polos seus pétalos un membro da familia Oedemeridae, seguramente un Oedemera nobilis, macho, xente que nunca anda moi lonxe das correntes de auga e das zonas húmidas. Ata cerca de 70 especies diferentes hai en Europa, na terruca nosa algunhas menos. Eu debo de ter media ducia, seascaso.

Escribín arriba que non sei moito, nada, de malacoloxía. Segue sendo certo. Pro a foto que ilustra é un deses momentos que se poden ver raramente: unha cópula das hermafroditas lamachas, ensinándonos a xeométrica composición que adoitan, por ser exactamente iguais dende o punto de vista sexual. As formas brancas e globosas son os órganos sexuais de ambas. Algunhas especies elaboran complicadas e moi vistosas actitudes reproductivas dignas de ser vistas. Buscádeas na internete. Ídesvos sorprender, de certo que si.



E polo de agora nada máis. Xa vai o inverno pasando, a Candeloria chegando e como ben se sabe "Cando a Candeloria chora, medio inverno vai fóra, e chore que deixe de chorar, medio inverno ten que pasar".

Pois iso, que a seguir soñando cos doces menceres de maio.

Mil gracias mil, miñas e meus. Ata outra mellorada

A mandare.