Sospiros da Chaira

Dun tempo a esta parte dou en ir con frecuencia a recoñecer as benqueridas terras luguesas da Chá. Certas rebuscas etnográficas que me teñen entretido; unha querencia gastronómica, léase lambona, polos sabores enxebres;  o trato amistoso das xentes  e un gosto vello pola revelación xeográfica de currunchos naturais, dos que a Terra Chá ten fartura, fan que me atope feliz, se aínda tal caibe nesta hora neste mundo, cantas veces dou en me deixar perder polo seu labirinto aberto de pistas sen fin.

Quen comigo vai sabeio ben.

Entenderase, xa que logo, que nada máis propoñerme meu moi estimado amigo Miguelanxo Fernández ocupar esta mañá de domingo en deixarnos arrolar  polos longos camiños dereitos da Chaira me faltara tempo para aceptar.

Queremos ver as augas de Riocaldo e dar unha volta pola Veiga do Pumar, e entremedias sempre poderemos deixarnos caer pola antiga Lama de Goá ou Lagoa de Valverde, que alcumaron modernamente coma Lagoa de Cospeito.

A Chaira toda vai afogada nun neboeiro mesto, callado, que por veces molla: mera pura. Toda vida animal anda acobillada na tépeda quentura do adentro dos niños. Non se deixa ver nada. Riocaldo é unha lámina líquida na que nacen sombras sen laimo de árbores.

Un espello agrisallado e monótono no que nada altera a quietude de cristal da flor das augas: unha fermosa e fríxida beleza na encalmada mañá de decembro.

Imos subindo a norte, buscando a Veiga de Pumar. Pararemos en Cospeito, pra mirar a Lama de Goá. Sempre un mundo onde a vida salvaxe da xente de pruma e froixel se ofrece xenerosa diante dos ollos de quen a visita. Se fose sen xuizos previos, mellor.

Levanta un pouco a néboa, faise brétema frouxa e sae unha cativa raiola de sol. A parrulada, ao lonxe, deixa verse, aos poucos, saíndo de entre o carrizal no que se garda.

 Alá, dende o outo do  penedico creado para servir de observatorio, desfrutamos do revoar das bandadas das corvexas e parrulos e da conversa conocedora e experta de María do Mar, a guía do Centro de Interpretación que nos revela o nome de A Lama de Goá, e de Carlos González, naturalista, quen ten toda  a Chá na memoria e no corazón. A ambos os dous, mil gracias mil, por tan xenerosas ensinanzas.

Mágoa as augas non andaran soleadas, de seguro haberíamos de velas rebentando coa vida asamblearia da xente de augaire, coma as mirei eu haberá cousa dun mes. Exactamente o 13 de novembro que pasou. Veleiquí a proba gráfica.

Deixamos Cospeito afundido de novo na mesta mera, que non se quería ir e por intres se espesaba, refriando e escurecendo o día, e fúmonos  cara a Veiga de Pumar coidando de entrever os sinais dos endereitos entre tanta pista e contrapista, tanta néboa e babuzallo. Menos mal que o sol, pouco a pouco, sen interés, foi clareando o día, e poidemos ver algo: moito: as extensas campías verdes das terras de colonización da Veiga de Pumar, na hora, anagadas e enlamadas. Coma toda a Chá por certo.

Levábamos a ilusión de poder ollar algunha bandada de pitos da neve, Vanellus vanellus, que sempre son un regalo pra os ollos, e ao mellor algúnha milagre en forma de grou, ou calquera cousa que se quixera deixar ver. Eu mirara en novembro aos pitos da neve polas campas da Espiñeira e pensamos que ao mellor algún, ou moitos, poderían deixarse ver. Pro nen o primeiro. Quedan acó en rexistro tomado hai un mes. Velaí eles:

Andaban, eses si, moitos bandos de estorniños de acó pra aló, sempre moi escorrentados ao nos mirar e ao mellor por calquera outra cousa, e non paramos en ollar moito pra eles.
Os santos están tirados tamén o mes pasado,  na Espiñeira.

Deixáronse ver moitos buxatos, ate cinco diferentes poiden recontar en non moito espazo de tempo, pro imaxes decentes non lles dei feito. A luz non era boa, o pulso peor e a pranghana de servidor a habitual.
Déixovos estas imaxes, tamén de aí atrás, dunha rapina que se me deu mellor. Aí queda ela.

E por todas partes grupos de corvexas andaban subíndose as árbores pra asexar a paisaxe, adornando as pólas espidas nunha exacta imaxe da fin do ano en decembro. As árbores do Natal na Chaira.

Miguelanxo olla a un paxaro levantarse  do campo e subirse a unha arborica espida. Un picanzo rei, dime. Eu non miro nada. Uns pimpís, se acaso. Pro el insiste: aí hai un picanzo. Algo se move. Agora si que o vexo. Por pouco tempo. Dá en voar por riba da pista e póusase nun poste que sostén unha aramiada. Alí está. A tiro de zoom. Por primeira vez pra min. Tremando, pola malazosa postura en que me atopo, mellor non dar datos, fago o que podo. Tamén un pouco de video. O que a baixo vén é o que fixen. Só un documento.

Pro con aquela visión acomodada e aquelas coreñas fotos quedei ledo coma un rapaz ao saír da escola e xa poiden ir dando o día por moi ben empregado,  que xa a mañá rematara e as tres da tarde veñen arribando. De repente entroume a fame. Afortunadamente en Vilalba sei dun sitio onde o bacalao e o capón saben ao que teñen que saber. E alá nos endereitamos, a desfrutar ao calor da mesa das lembranzas e os comentarios que a mañá criaran.
Con vimbios así fanse os cestos da felicidade.

No punto remata esta andaina. Mil gracias mil, miñas e meus e moi venturosos e felices días e horas aleden os vosos anos; e que sexan moitos, e que eu os conte.

A mandare. 

 VIDEOSMÍNIMOSDONOROESTE TV

Picanzo rei nas Veigas de Pumar