Fóra de Portas: Subindo á Moa.

¡¡¡¡¡¡¡ NON  ÁS  GUERRAS !!!!!!!

  

Debecía por subir á Laxe da Moa, outa cimeira do Monte Pindo. Era unha conta pendente comigo que algún día debería ser saldada.

Entrevista sempre de lonxe, o seu aspecto impoñente, rexo, duro, desolado e ermo sobrecollía o ánimo e agoiraba unha xornada de súor e precaución. Non eran poucos os contos de perdidos e desaparecidos entre as calladas e mestas néboas dos seus petourais, formadas coa mesma ràpida velocidade coa que o vento mareiro, cheo de humidade salgada, gabea sen folgos polas arriscadas abas do monte.

Xa que logo, escollimos o día con todas as bendiciós metereolóxicas favorables e cos agoiros do tempo a favor de secura: adivíñanse días craros e limpos con ventos firmes de nordés, enxoitos e terreiros, anunciaran os profetas meteogalegos do clima.

É agosto, por iso, sábado día 7 do 2010.

Queríamos sair de Compostela cediño para chegar ao Pindo nas primeiras horas da mañá e aproveitar as horas frescas do día. Pero os trasgos preguiceiros que arrodean sempre á confección dun petate retrasarán a nosa saída moito máis alá do razonable. Finalmente conseguiremos ter a impedimenta lista: sangüiches, barriñas enerxéticas e froita para a merenda, e infinidade de cachibaches para esconxurar as paranoias, que quedarán finalmente abandoados no coche; pro por se ascaso.

Vai unha brisa firme e fresca de nordés que sempre que non se faga vento bravo hase de agradecer ao refrescarnos na subida, que, agora xa o sabemos, ha de ser nas requeimadas e cenitais horas do medio e medio do día.

Dende Muros percibimos unha escura banda bretemosa que vai camiñando cara a sureste por encima do horizonte: é cisco dalgún lume nacido dalgún coto de máis alá de Cee e Corcubión. Rezamos para que non prenda tamén no Pindo: nunca se sabe na Galizia nosa das repobociós masivas da hora na que vivimos.

Na linda aldea mariñeira do Pindo demoramos un pouco máis a partida. Mercamos unha botella de sales e outra de auga, ambas as dúas frías, e tomamos un petisco: Ela un café con leite e medio cruasán e servidor un corto de cervexa, un anaquiño de empanada e o outro medio cruasán. Denantes encetar a subir, mentres buscamos a entrada do carreiro, tomo unha barriña enerxética. Falta me ha de facer.

Son as doce e media cando pillamos por detrás da eirexa, (pequena e sen pretensiós, pura austeridade mariñeira), o camiñico que nos ha de levar á Moa.

Salvamos, por unha rara pontella, empenada e sen barandas, un pequeño regato que baixa case enxoito, e collemos un carreiro estreito, revirado e pedreiro que vai subindo pouco a pouco, como sen ganas, orelado á esquerda por un valado de pedras, e á dereita polo ribazo. As silvas, as uces e as herbas están arestora vizosas e rozan con nós. É un carreiro sombrizo e fresco, pesia á hora e ao día, que vai andando por baixo dos carballos e dos piñeiros e ao mellor tamén dalgún acibo e algún outro loureiro.

Sen presas, mansiño, facendo escadeiras naturais co terreo, vai subindo amodo sen querer cansarnos: caritativo, sabe, mellor ca nós, que é moito o camiño que nos queda e non quere fundirnos na saída. Fainos aloumiños de brisas e náñaras de sombra para animarnos a tirar cara arriba.

Á esquerda, máis alá do valado de pedra, vai quedando, acobillada entre o verdor dos felgos, a escorrentía hoxe enxoita do rego. Aparecen restos amuradados e pedreiros de algo que entendemos deberon sere construcciós non moi requintadas dalgún muíño, encoricos para auga, algun caz... a saber.

De feito polo mesmo camiño vai amosándose de treito en treito unha cañería gris de PVC duns 8cm. de diámetro. Segue sempre a liña do carreiro, tanto que damos en pensar que este naceu de ir poñendo a cañería, que case sempre vai por debaixo das pedras, xa que logo postas adrede. Uns sinais de canteiro, que iremos atopando polas pedras do camiño, hannos de reforzar na nosa idea.

Non se tarda moito en chegar ao que chaman o Olimpo Celta: uns primeiros penedos, entre vellos restos de pinos queimados, que tan só anuncian a infinita pedreira que nos acollerá e encubrirá durante todo o día.

Parece moito nome presuntuoso, Olimpo Celta, para tan pouca penedía: ao comparala para máis coas tantas e tan magníficas, esgrevias e poderosas que contemplaremos e disfrutaremos ao longo do día. Parece un exercicio literario-publicitario dalgún preguiceiro poeta que se conformase, por abaixo, cunha primeira e urxente impresión das primeiras pedras e despreciase a visita aos marabillosos e outos rochedos dos cumes que fornecen á sensibilidade natural cun infinito mundo de formas poéticas labradas no fermoso graíño rosado do Monte Pindo.

Olimpo Celta, se hai caso, todo el.

Este sí debe de ser a casa residencial eterna, a treba da tribu, das galegas e galegos todos, dos que foron, dos que somos e dos que han ser, incardinándose cada un, na hora do seu Alén, no adentro da vella alma de graiño de calisquer pena, pedra ou areiña deste xigantesco milladoiro de amilladoiros, carnoedo de carnoedos que o Monte Pindo.

Unha metáfora eterna da vontade de permañencia da Nación dos galegos, irreducible polo tempo e a historia, de ser quen é, quen foi, e quen será, fronte dos indovindos caprichosos das modas pasaxeiras que caducan cada ano, coma as futís follas volandeiras do carballo.

Un fito, un sinal, un couto na xeografía universal do territorio consagrado a Nación Galega. Este infinito carnoto, este milladoiro levantado croio a croio nesta princiterra (que non fisterra), polas almas falecidas dos galegos bos e xenerosos, non outra cousa me parece ca unha lembranza permanente á responsabilidade da parroquia de vivos de defender o compromiso de unión coa Terra que asume a parroquia de mortos.

O Monte Pindo: unha carnota de ánimas no adro da vida.

O camiño deixa a esquerda un depósito de auga, pechado en formigón, e numerado co Nº 2, do que sae o tubo de PVC que nos acompañaba de treito en treito e que a partir de agora non veremos máis. Chegamos a unha coreña chaira herbosa e felgosa. A partires de eiquí desaparecen as árbores e figurámonos que non teremos máis sombra ca que nos podan ofrecer os enormes pelouros ou os troncos requeimados e apodrecidos dos restos dos incendios de hai catro anos. A memoria do lume será un testimonio persistente en todo o camiño: a canda o montebaixo de uces, carqueixas e toxos irán os tizós requeimados e as polas retortas, renegridas e mortas.

Encetamos a subida a “O Casteliño” e tamén ao misterioso sitio “Onde se Adora”. Agora o camiño é máis ben unha fendecha da escorrentía, ascendendo con firmeza e rectitude cara á lomba do monte. O sol queima e achaira. Non hai acobillos. O ceo é profunda e ardoramente azul. Só a seguridade do frescor do vento de nordés aliva as horas e alixeira os pasos. Os bastós, agora e sempre, xa baixando, xa subindo, serán unha bendición agradecida.

Repousamos para coller folgos e forzas na sombra dunha grande pena arrodeadada de herba molidiña e estendida. Descansan as pernas e os lombos mentres botamos longos grolos de auga e petiscamos nas mantenzas que levamos. Falta nos han de facer. Imaxinamos xa estarmos con medio camiño feito, pro en realidade estaremos na cota 200 e a Moa está na 640. Arriba e adiante. Ímola indo.

Véñense baixando outros camiñantes. Sempre por parellas, coma nós, (misterios da psicoloxía social do sendeirismo): dous mozos, unha parella de ingleses ou así, dúas mozas entradas en idade madurecida, e un gordo barrigón e tripudo a canda unha fraca. Uns saúdan, outros acenan e pasan, outros paran e falan, outros presumen, outros queixanse ao paso: modalidades da educación comunicativa do camiñante.

Son as horas do mediodía e xa eles veñen vindo para abaixo. Prudentemente encetaron a subida na frescura do día. Nós, imprudentemente, na hora do sol cenital. Intentaremos gardarnos del poñendo as camisas á xeito de veo ou turbante. As puchas que traíamos, sen sabermos cómo nen cando, levounas o vento. O sol e o cansanzo parecen ir apampanando.

Estamos agora na panda do primeiro coto, chámanlle “Onde se Adora”. Misterioso e evocador nome que suxire a presencia dalgún antigo e descoñecido culto. Cada pedra, unha ara sagrada. Cada coto un outeiro, palabra que como se debería de saber provén de altario o lugar elevado sobre o mundo no que, según as antergas crenzas céltico-castrexas, se oficiaba o misterio relixioso. Lembramos as tres aras sextianas, chamadas así por seren  mandadas construir polo xeneral romano Sextius na honra do emperador Augusto -adulós houboios sempre-, para celebrar a derrota dos gallaicos,   que foran citadas polos autores clásicos e na opinión de Xosé Barreiro Barral unha delas estaría nalgún lugar do Pindo.

Saímonos do camiño e subimos a algunha das penas: queremos ver mellor onde estamos. A paisaxe no alto da panda, ábrese. Ao fondo o territorio carnotán e as terras de Lira e abaixo, en primeiro termo o Chan das Lamas, unha meseta ampla e achairada, entrallada por pistas de terra, e máis abaixo a rasa costeira de Caldebarcos e Quilmas co seu fleco de escuma perfilando á ribeira, e unha enorme e desacougante piscifactoría diante do mar inmenso.  

<><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><>>

 

<><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><>

 

  

Vixíao todo o penedo teso, ergueito e arruallado do Casteliño, que a tradición local quere que sexa o Castelo da Raiña Lupa, coas súas fervenzas de pedras verténdose polas abas de leste: son os restos das muradas da torre que no século XI avisaría e defendería da arribada dos normandos, que figura na documentación medieval co nome de Castelo de “San Jurgium” e que no século XV foi esbandallado nas Revoltas Irmandiñas. Dende a outeira, de altaria, pedra onde estamos parécenos ver na súa base agrupamentos circulares de pedras. Especulamos coa imaxinación de seren feitos e utilizados para cortellos en tempos máis modernos.

A norde ábrese o mundo verdazul das rías, enmarcado polo destemido Cabo Fisterra que avanza decidido á vendabal, presaxiando tal vez a existencia do Mar das Américas. A costá verdescura, recovecada e revirada, alúmbrase coa luz das plaias e enfeitízase coa presencia das vilas, diminuídas pola lonxanía, de Fisterra, Cee, Corcubión e máis acó o espaleado Ézaro e ao noso pé os tellados roxos do lindo Pindo. E no fondo, criando o mundo terrenal, a Terra do Xallas enchida de cotos. Algún deles arde: daí sae o fume que miráramos ao irmos achegándonos. Agora un helicóptero quere coller auga no mare. No primeiro tento baleiraselle á bolsa: unha nubeiriña de branco salseiro fórmase no aire, sobre o mar.

A leste a vista péchase por pericotos, mil veces mil empedregullados, que teremos que traspasar. Uns outros carnoedos. Uns máis, dos centos, ao mellor, de amilladoiros naturais deste territorio fractal de carns que é o Monte Pindo. Carn e cairn son termos da vella linguaxe céltica que expresan as pedras, a súa dureza e os amontoamentos feitos con elas. Os amoreamentos de croios son unha realidade cultural constante en toda a area indoeuropea sinalando tanto a presencia de camiños, canto o couto dos territorios, e no decorrer dos tempos acadaron unha siñificativa identidade relixioso-funeraria.

No camiño de romaxe galego por excelencia, o que vai a San Andrés de Teixido, a onde peregrinan as almas falecidas para coller rumbo, localizáronse 33 destes pequenos amilladoiros. Esquecida a vella linguaxe céltico-castrexa pasaron ate a nosa altura cos nomes latinizados de milladoiros e amilladoiros, (do latín humilliatore, sacrificio). Queda, a pesares, o testimonio da súa cernuda presenza na máis anterga fala e na toponimia máis enxebre.

Carnota, definea o dicionario de Juan Cuveiro Piñol, do ano 1876, palabra xa daquela antiga, co siñificado de “amontonado” e o dicionario de Francisco Porto Rey de 1900 “cosas en montón, sin orden ni regla” Igualmente carnoedo ven definido no Cuveiro como “peñasco” e tamén “montón de piedras”. Na máis tradicional fala coruñesa chámanselle carnochos aos habitantes do rueiro de Monte Alto, en orixe un penedo de cons de graiño, que aínda hoxe se poden apreciar pola parte baixa do barrio  que da á Torre de Hércules, que ao mellor tamén, na opinión de Pena Graña, foi antes de Berobreo.

Nestas e noutras conversas pasamos o tempo no outeiro ”Onde se Adora” mentres o sol sen misericordia vai subindo e picando máis. Andando, se queremos chegar hoxe, pois a Moa sen ela moverse cada vez semella máis lonxe. Traspasaremos os cotos polos confurcos e valgadas, seguindo un camiño que non ten perda, sempre para arriba, amodiño, sempre subindo, cobregando entre pelouros, facendo de pedras chanzos, e de vez en cando regalando uns pasiños en chao para non nos espeitar, para así, pouco a pouco irnos levando ate o Coto Narís.

Cansos pero non esgotados. O carreiro non fai perder nunca o alento; intelixentemente trazado, tal que por un burro, vai sempre polo sitio máis azoso posible: da por iso mil voltas, revoltas, reviravoltas e contrareviravoltas, pro non esgota: simplemente malla en nós coma maza o mazo no polpo, a paus rítmicos de chanzos de graíño e sol ardente, sempre para arriba, por entre os cotos enxoitos, de pelouros rosados, do ardente e fermoso graiño rosa do Pindo que ferve e reflicte a luz ferinte do outosol do medio do día, para bater en nós e nos resecar. ¡Que saborosa a auguiña nas paradas!

Aliva da ferveduría das horas o verde vizoso dos piñeiros, dos carballos, dos acibos, das uces, das xestas, das carqueixas e piornos que aproveitan o pouco, ás veces o pouquísimo, espazo entre pelouro e pelouro para se amosar vitoriosos e chufós, medrando ledos, entoando un canto libertario ao poder da vida vexetal diante da ditadura mineral do esmagante petoural de graíños: unha ledicia de frescura na enxoita, requente e reseca faciana dos innumerables croios, retallados en formas fabulosas non sabemos xa se polo traballo da erosión nas diaclasas ou pola requencida imaxinación duns cerebros febrís derretidos ao sol.

Ao pé do Coto Narís (sí, hai unha pena que semella un fuciño de humano pero hai tantas que semellan tanto que nos non entendemos por que se nomean estas sí e aquelas non), pasamos unha vellísima e derruida murada de pedras: parecen os restos dalgún cortello moi antigo. Sinal, parécenos, de que houbo un tempo no que se traballou o monte para a gandeiría. Os círculos de pedra do pé do Casteliño collen agora máis sentido. Nós non atoparemos nengunha res. Nen cabalo, nen vaca, nen cabuxa, nen ovella. Pouca gandeiría quedará. Algo ao mellor sí, pois miramos, antes cheiraramos, algún esterco de besta polo camiño.

Estamos no confurco, agora máis estreito, de dous penedos. O da esquerda, de requintadas formas erosivas, reloce ao sol co máis rechamante graíño rosa, do rosa graíño do Pindo; o da dereita, de formas máis elaboradas, loídas e suaves, é escuro e é gris. Misterios da interna composición mineral das pedras que a nosa iñorancia non desvela e a nosa sensibilidade desfruta. Tamén acó, agora e sempre, o carreiriño que nos leva, sube e sube, revírase e retórcese, pero nunca nos foi aganchar nen gabear. Para andalo abóndannos os pes e os varolos, aínda que por veces, moitas, remonte por riba das pedras que empezan a semellar loídas polos pés dos moitos romeiros sendeiristas.

Non se cansa o camiño de ir cara arriba, e a cada metro que ascendemos, á paisaxe mellora e engrandécese. As vistas, magníficas sempre por todo o percorrido, gañan maxestuosidade coa altura. O cansanzo, que sentimos desmedrando, dilóese na fermosura da paisaxe, esquécese na beleza envolvente e esváese coa ollada, mar adentro.

Estamos por iso parados, calmos e quedos, collendo folgos para o corpo e lembranzas formosas para a ialma.

Dende acó, dende este outeiro sagro no que a ollada aprende a mirar, o mar todo, o océano enteiro, semella agora un lago quedado e acomodado, vestido cun fino tapete de verdazul augamariña e cosido con plateadas raiolas de luz na flor das súas augas; agora o Chan das Lamas, herbeiro, manso e maino e un acobillo de verdor para os ollos resecos de tanta pedra, pelouro e croio; agora, dende acó, a brancura inacabable do Areal de Carnota semella unha cuncha de berberechiña que encinta, coas súas finas e relocentes areas de croque e seixo, a beleza trasparente das verdes augas que alagan a Boca do Río e enchoupan o areeiro; agora os cumes, xa máis pertos, xa máis cerca do corazón, xa máis amigos, rebríncannos nos miolos coas suxerentes formas fervendo de luz e textura.

Calados, calmos e quedos, amilagrados da paisaxe que nos enche os ollos alí onde eles queiran mirar, estupefactos polo estupefaciente de tanta beleza natural que se nos ofrece coma un bálsamo opiáceo, apoiados nos varolos que non nos deixan esvaecer co desmaio, os beizos ábrense amodiño e falan baixiño dicindo: ¡Que cousa máis linda, que cousa!
 E aínda estas sinxelas palabras sobraran.

Amparándonos nas poucas sombras dos poucos piñeiros, os rareados carballos e as outas penas, parándonos acó e aló para facer disfrutar á ollada, sen fatigas agobiantes, pero cun cansanzo crecente chegamos ao Chao de Lourenzo. Andaremos na cota 500, e ao sentir que o camiño deixa de subir e se extende, imaxinamos a Moa na palma da mao. Pero que va.


O camiño discorre, por fin achairado e pisando herbas, ao traverso dunha fendecha ampla entre murallós de graíño, moi traballados pola erosión. Pásase outro antigo valado de pedras, tamén moi derruido. O camiño avanza en chao e anímamonos intuindo o remate prósimo da subida. Ilusionámonos coa idea de acabar por fin con tanta costa arriba, arriba, arriba, superando pedras, penas e pelouros.

Ábrese o monte e ofrécesenos o Chao de Lourenzo: unha chaira con herbas, impensable neste mundo pétreo, en permanente discusión coa lei da gravidade universal. Non uhna chaira perfecta, abofé, pero sí uhna xeografía de chaira; pechada a norde por uhna sucesión formidable de farallós milformes e tapizado no fondo, por onde discurre o camiño, con herbas moles que neste agosto reseco aínda van verdes e vizosas e para máis, adubiado todo coas cores das últimas uces en flor. Hai tamén xancianas, competindo co seu azul, co azul do mar e do ceo. E uhna úneca merendiña, estrelada entre as herbas, anunciando ambas as dúas que aí ven xa o outono.

A vida que non quere parar, que non sabe.

Neste Chao de Lourenzo consérvanse os restos da explotación de wolfran que os alemáns tiveran nestes arredados mundos, a mediados do século pasado, nos tempos da Segunda Guerra Mundial. Compréndese a grandísima necesidade que deberían ter deste mineral cando viñan ate estas soedades na súa percura. ¿Cantas explotacións de wolfran tivo o estado nazi na Galizia? Moitísimas, sen dúbida. ¿Cómo sacaban desta serra o mineral? Nos lombos de cabalos ou mulas, sen dúbida. Arestora, desta minería, a canda as preguntas que xenera o tempo, quedan no Pindo algúns entullos de xabre, unha murada desfacéndose aos poucos e as paredes dunha caseta sen teito cun moderno cartel explicativo arrumbado entre elas. Pouco máis se ve.

Á esquerda, e aínda lonxe e outa, testando o monte, vemos a forma redonda, pelada e esbrancuxada da Moa chamando por nós con berros de raios de sol que rebotan na súa lisa faciana e escorregan polo Chao de Lourenzo abaixo ate onde somos agora. No seu cume hai humanos, parecen ser non máis de media ducia. Na distancia non son nada, ao mellor menos que nada, algunhas sombras menores, máis pequerrechas que calquera regaña do petouto, moito menos que calquera das infinitas diaclasas deste carnoto de carnotas.

Quédanos aínda un camiño que vai lonxe. Amargados por errados, pensando termos case chegado, seguimos a poñer un pé diante doutro e a facer camiño, vida ao pasar. Temos a vontade de arribar. O andar agora e manso e da un bó pisar entre as herbas amolecidas e a terra, areón de graíño máis ben, do fondal do Chao de Lourenzo, no que non hai abrigo posible do sol, que nesta cota e nesta hora non ten piedade dos camiñantes desprevenidos, destemidos e deshorados. Iremos achegándonos, cos pasos cada vez máis lentos á base do Coto da Moa pero non sen antes saudar educadamente ao xigantesco Guerreiro do Pindo e desculparnos con el da estulticia humana que escribíu estupideces no seu traxe.

Entre Pico e Coto enmárcase de novo a paisaxe mariña, da primeira e máis asurada Costá da Morte, pechada ao fondo polo avanzar decidido, ate a tumba do sol, do Cabo Finisterrae. Entrevistas na marea entre os fulgores do sol, parecen aboiar na flor da auga as Illas Carrumeiras e as Illas Lobeiras, segredarias na toponimia da antiga presenza, nesta costá de ultratumbas, do lobo mariño, unha outra perda da fauna galega.

Agora diante de nós, aí arriba, xa só ao mellor a menos de cen metros de outitude está a Laxe da Moa. Só falta subila. Seguir un camiño que parece ser sempre igoal e sempre distinto, estreito, cara arriba sempre, de chanzo en chanzo, de pedra en pedra, de recurva en recurva, de suor en suor, pero que agora como caritativo premio, e feliz sorpresa final, adéntrase nun bosquete mesto de carballos e algún acibo, que sombrean e asombran no último esforzo. Son carballos do país, e tamén hai cerquiños, e aínda que percuramos distinguir entre eles algún carballo añón, esa xoia botánica do Pindo, non seremos quen de dar con ningún.

Pasada a carballeira aparecen uns pequenos e fermosos prados callados de herba e sombreados por uns poucos piñeiros. As pintadas dos desaprensivos gamberros que ate acó suben con pintura, xa hai que levar tamén alevosía, son a única, pero iso sí desagradabilísima, pisada da presencia humana. Unhas mesas e uns bancos de madeira que hai no remate da ruta de Fieiro, aínda sobrando, non ofenden.

Estamos xa na base do grandísimo e redondo pelouro, no cabezo da penedía. Hai un estremecemento e non de cansanzo: non sempre se chega ao pe do cadaleito mítico dunha Raiña misteriosa, a Señora Lupa. Vai un aire que fala coa voz lixeira dun espíritu sabio. Semella a do mestre Fernando Alonso Romero, explicándonos, quedo, que baixo a enorme pedra xace a Raiña Lupa, dona da Galizia, enterrada con sete millós de pezas de ouro na cabeceira e outras tantas nos seus pés. Lembramos na voz de brisa do mestre o relato da lenda popular, tecida con fíos de historia mítica e retallos de néboa verdadeira.

Dende acó as cimeiras agudas do Pindo semellan un mundo de volcáns cónicos. O Pico da Barquiña, o Pico da Anduriña e o Pico Peñafiel quedan xa por baixo da ollada e míranse un pouco por derriba do ombro. Non é para menos. Lembramos nesta última parada de alento e lecer ao Padre Sarmiento, que loubou estes cotos e terras e deixou, coma de tantas e tantas cousas e bisbarras, testemuña imborrable e impagable da memoria tradicional: que medra a herba da noite á mañá, que si na cama da fecundidade do Peñafiel ían as parellas a axuntarse para mellor procrear, da Cova da Xoana (precisa con tino Felipe Senén que ao mellor da xana ser mítico e máxico femenino do imaxinario galego e asturián), ese asombroso furado, non se precisa ben se natural ou humano ou ambos á vez, que no bico do pico xerou lendas contos e misterios e facémonos dunha outra volta cruces de ademiración polo sabio erudito bieito, berciano, galego e galeguista. Sempre un exemplo. Sempre en Sarmiento. Sempre.

Imos circundando en espiral, xa sen carreiro nengún só coa intuición aprendida en cen camiños, o enorme rochedo final, entrando arriba da Moa pola cara de norde e avanzando a vendabal. Abaixo, no fondo do mundo, na vertical do vértigo, está deitada a aldea mariñeira do Pindo, sorríndonos, coa ledicia vermella dos seus tellados lucindo ao sol.

Estamos ao fin na Laxe da Moa, cimeira do Pindo, unha enorme lapa de graíño picada pola caries da erosión diferencial que criou nela abondosísimos corgos, profundos e amplos, moi ben arredondados os que que o vento encheu de terra fina e escollida, e a vida de vizosas herbas en flor: e a insensible estupidez dos humanos da literatura pintada máis pobre, gamberra e alevosa.

Cima de nós os ceos, baixo de nós o mundo: o infinito Atlántico, refulxindo ao sol que xa cae; o valente Finisterrae, destemido de mares infindos; a primeira Costá da Morte, que se intuie enteira; a Terra do Xallas, cos seus incontables cotos e pericotos escuros e lobeiros; Fisterra, Cee, Corcubión, e as súas brancas plaias que amansan o mar; e o inacabable Areal de Carnota do Mar de Lira, verde, azul e branco, de xebra, ceo e seixo conformado. Ao fondo Monte Louro, e máis ao lonxe, no fondo do sur, a Serra da Barbanza, un último perfil de beleza na brétema da tarde delineando o fino trazo de ouro do areal de Río Sieira.

Nalgunha hora adoecida haberá que descender ao mundo e abandoar tan outa ledicia celestial. O tempo é un intre. Abrimos os brazos e escanchamos as pernas ao nordés, que agora e eiquí apreta e empurra. Pechamos os ollos. Enchoupanos a ilusión de voar: de sermos uhna areíña de seixo que poidera baixar nun sospiro ata a abrigada plaia do Pindo, onde todo repousa.

O vento abaneounos demodo. De modo que nos meteu medo. Así é que baixamos cos pés afirmándose e cos ollos atendendo. Fixemos pousada na frescura da sombra agarimosa dos piñeiros do pé da Moa, na abrigueira dun outo e anchón penedo, no molido repouso das herbas, onde xantamos a proveitosa merenda que levábamos. Sen presas: que o sol vaia baixando, que para logo baixaremos nós.

Costa abaixo todos os santos axudan. Daquela, xa coa teima cumprida, a baixada, aínda que o cansanzo non nos abandoara, foi un lecer continuado, repousado, con tempo agora para botar conta das xentes do Pindo: das cinzentas e as súas crianzas que revoaban de pena en pena, agachándose ao pasarmos, das bolboretas: xofrosas, lobiños e damas mouras e das lagartas galegas e dun noviño de arnal que ollaba curioso para nós e deixou que o retratáramos.

Nen vimos nen sentimos porcos ou lobos, nen os esperábamos. Paramos de novo coas xancianas e a merendiña, que nos advirtiron que chegará a fin do vrao; e demorámonos, agora máis, cos deseños das pedras e advertimos dragós, barcos, monstros, rinocerontes, sorrisos, naves espaciais e asombrosos bolos en imposible equilibrio. E cristianamos pedras: O Dente, pois se hai uhna Moa...

Chegamos por baixo do Casteliño co sol do serán ben abaixado. Xa non falta todo. Nos eidos do Olimpo Celta, tropezamos cos sendeiristas da fresca da tarde: un trío, milagre, sentado e sen moitas gañas de tirar para arriba, uhna parella, ela preocupada pola hora, el chulitamente destemido; e un pai e un fillo, aquel xa suoroso e este con cara de aburrido. Todos eles encetaban daquela a súa subida. Non sei onde chegarían: de non darse moita presa ao corazón das tebras.

O día, co sol e con todos, morría aos poucos.

Creédemo: nada máis pisar a aldea do Pindo celebraron á nosa arribada chimpando foguetes de benvida e felicitación. Non moitos; verdade é que só tres ou catro: pero por iso mesmo non podía ser que os estourasen porque o día seguinte, 8 de agosto, fose San Clemente, santo patrón da acolledora aldea do Pindo.

Por tanto prometémonos regresar. En podendo, de vivos, que é moito o que nos queda por ver e aprender deste montouto: a inscripción en latín nas pedras do Penafiel que reza así: “Reis, bispos, presbíteros, todos por poderes recibidos de Deus, excomuñaron eiquí este castelo” e que fala, suponse, da excomuñón en 1130 polo bispo Xelmirez do Conde Traba que tiña preso o Arcediano de Trastámara nun dos seus castelos, aínda que pode imaxinarse tamén unha limpeza cristiana dalgún rito pagano nese outeiro no que os ritos de fecundidade segueron a se realizar; a fantástica Cova da Xoana ou da Xana, que xungue mundo etnográfico con marabilla natural e xeolóxica ou poder atopar os restos da vella hermida, senon eremitorio ou eirixoa, que houbo no Chao de Lourenzo…ou dar con calquer petroglifo, que habelos debe de habelos.

E para cando o cabalo do Alén nos leve xa non arelaremos máis ca nos traia a deitarnos a este petoural inacabable, para poder residir eternamente no adentro dunha pedra calquera deste extraordinario camposanto, montesanto, dos ilustres galegos todos, no que debería estar prohibibo, so pena de excomuñón, a construcción de pistas tanto coma a extración de pedra ou area: non sendo que se queira legalizar o secuestro de almas para reconvertilas en fúnebre material inmobiliario: de cemento, cementerio.

Cada galego sabe, debería de saber, que hai uhna pedra, sexa grao de areón ou con xigantesco, esperando por el neste marabilloso monte das ánimas, carnoto de carnotas, milladoiro de amilladoiros, carnoedo de carnoedos, ao que todos chamamos Pindo porque o seu nome verdadeiro é segredo: é o Segredo.

FIN

(Pois ogallá que este relatorio fose do voso gosto e a súa lectura máis levadeira e menos suorosa que para o autor o subila. Mil gracias mil. A mandare.)

O Monte Pindo, por moi asombroso que lle poda parecer a calquera sensibilidade natural non goza da protección necesaria. Un amplo grupo de cidadáns, cada día con maior número de apoios individuais e colectivos, tenta conquerir da administración que sexa declarado Parque Natural.

Dende este bló xa declaramos o noso apoio ao seu quefacer.

Por se fose o caso que algún de vos quixera amosarlles o seu apoio, e aínda a súa disposición a colaboración, saiba, se o descoñece, que o pode facer neste enderezo. 

¡¡¡¡¡¡ NON  ÁS  GUERRAS !!!!!!