Pintafontes

A contemplación dos indovindos da vida nas pozas da Serra de Paredes a cotío ofrécelle  a servidor oportunidades de aprendizaxe e de observación inusuais. Estoutro día poiden presentar as pouco ordinarias imaxes da depredación dun cazo de anfibio, que supuxeraio de Discoglossus galganoi, por parte de catro notonectas sp. pero logo de visitar as augas con Xabi Prieto e confirmarme a presenza de cando menos tamén Rana temporaria e Alytes obstetricans, xa non sei eu. Aí vai outra imaxe, por si houbera alguén capaz de confirmar.

Os notonectas son os amos da flor da auga. Nada que aboie, ou se pouse, ou caia nas pozas está libre do seu poder depredador. Quen puido sufrir a trabada das mandíbulas deste heterópetro dá fe da dor intensa que produce. Por exemplo este díptero, unha ectophasia ao meu parecer, moi mal fotografado, pero suficiente pra poder documentar o carácter depredador das notonectas na faz das augas capeladas. Ollade.

 E velaí vai estoutra: unha enallagma chapada por unha notonecta:

Paréceme raro que a notonecta poidera cazar á gaiteiriña. Supoño que poda ser un acto de consumo de calaza, (castelá carroña) dalgún cadáver caído nas augas. A abundancia de enallagma nestas augas pode darlle aval a presunción.

Na hora, os exemplares metamórficos de anfibios andan a saír das augas perfectamente conformados e, cun pouco de sorte e un ollo entrenado no seu discernemento, non é o meu caso, poden ser apreciados sen maiores problemas, mesmo no intre de sairen das augas pra encetar a probar a súa respiración pulmonar. Contemplade estes dous mínimos exemplares de Rana temporaria.

Mercedes sexan dadas ao ollo sabio de Xabi Prieto, por quen poiden apreciar a saída das augas deste recén emerxido de Lissotriton helvéticus, o pintafontes que ha de dar contido imaxinario a este discorrer de hoxe. Nunca tal mirara. Dá gusto ver esta cousiña amarelada en sienas e laranxas.  Dá gusto ver á vida vivir.

Visitar estas augas acompañado de Maese Prieto, mestre hipersensible, permite sentir como treman de emoción as pedras cando son abaneadas pola enxebre ilusión infantil deste  naturalista fogueado en mil batallas que aínda hoxe se exalta ardorosamente de pasmo emocionado ao ver saír das augas "...un metamórfico de helveticus!!"

Que envexa tanta paixón.

Que sexa por moitos anos, amigo Xabi.

Os días calmos e soleados, nos que as augas non se avolten coa marusiña do vento, días raros nesta outitude, son perfectos pra observar tranquilamente dende unha distancia prudencial o discorrer cotián destes anfibios. E mesmo tentar rexistrar algunha imaxe do seu ir e vir diario.



O mestre Xabi Prieto debagaba pacientemente os seus coñecementos inmensos do mundo anfibio por encima da cabeciña testán deste aprendiz que non deixaba de asombrarse de que poidese recoñecer aos boscai pola punta caudal esbrancuxada, que rebuscase na columna de auga as larvas de marmoratus, que ollase a fuga a todo filispín dun cazo e dictaminase: alytes, sen dúbida; que ollase unha freza a un kilómetro e de coma de quen diagnosticase: discoglossus. 

Aprendín máis de recoñecemento da vida anfibia nesta mañá que en toda a miña vida. 

A serio.

Por el souben que a protagonista desta  secuencia é unha femia de helveticus, pintafontes palmado, capturando a un pequeno insecto que aboiaba polas augas; con arroutiño final incluído.

Os pintafontes palmados son excelentes nadadores e dá gusto poder miralos tranquilamente desenvolvéndose nas augas; contemplar os seus movimentos de brazada; ollar como se achegan á flor da auga nadando en vertical; como xiran e se retorcen sen esforzo...ausentes da nosa contemplación, inadvertidos da nosa presencia, que acomodada a unha distancia prudencial pode ver e fotografar os seus degoiros cotiás tranquilamente.

As imaxes que acompañan este discorrer son todas, menos dúas, do mesmo exemplar; unha femia rexistrada  na tardiña dun destes días atrás. A calidade non é extraordinaria, pero suficiente pra servidor poder disfrutalos no acomodo do fogar; estudar as diferencias anatómicas entre machos e femias e aprender algo destes fermosos anfibios veciños nosos.

Lissotriton helveticus, o pintafontes palmado, leva este nome por teren os machos e en época de cío, os dedos das extremidades inferiores unidos por unha membrana, en Cangas chámanlle teasa, que lle axuda a sere un moi bo nadador, rápido e áxil. Nas femias esta teasa é moito menos aparente e só na calma da casa se pode apreciar a súa existencia moi reducida. Sobor de todo se damos en comparala coa dos machos. Ollailos.

O helveticus é especie existente en toda Galicia, menos nas illas, e faise máis abondoso no norde, rareando a súa presencia canto máis ao sur nos vaiamos achegando, desaparecendo prácticamente no sureste da provincia de Ourense. Nas pozas da Serra de Paredes, afortunadamente, ten unha poboación cumprida.

Non moi esixente en canto á claridade das augas, as pozas quedadas, ou de augas moi lentas, son as súas favoritas. Gústalle que exista vexetación polas ribeiras onde a femia ha de ir poñendo os ovos; calcúlase que entre 300 e 450 por tempada. 

Debería ter por iso asegurada a súa pervivencia neste novo hábitat acuático e extraordinario que está a xurdir na Serra da Capelada, e a canda a el a numerosa comunidade biolóxica que está emerxendo e criándose nas súas augas, que deberían ser protexidas inmediatamente. 

Impedindo nengunha outra aportación de entullos de obra, pública ou privada, de restos portuarios, ou calisquer outra varredura que se queira ir deitar. 

E impedindo e non autorizando a extración de pedra pra construción da estrada que leve as masas turísticas "...aos cantís máis outos de Europa".

O fomento turístico, ese residuo  do fraguismo. 

A longa sombra da noite travestida de luz de progreso.

Mexo de triste risa.

Velaí vai rematado por hoxe un novo discorrer polo Noroeste do Noroeste. Ogallá fose do voso proveito. Ogallá. 

Así non me hei sentir tan extraño, tan raro, tan solitario. 

Apertiñas totus meus.

A mandare.

Nota non tan marxinal: Por tanto e tanto este discorrer de hoxe vai adicado á Xabi Prieto, polas mil leciós dese día, polas de tantos días e por facerme estremecer de emoción ao sentirme anagado do seu entregado amor filial. 

PAZ E PALABRAS