A vacaloura, coma a gran maioría das especies animais salvaxes (menos as oportunistas que saben sobrevivir á conta dos humanos), está ao noroeste do Noroeste en franca regresión. A esmagante e empobrecedora República Eucaliteira na que, (por cousa da cobiza economicista que tanto agrada ultimamente aos neoconversos progresistas ao liberalismo), se transmudou a nosa bisbarra, -patria das valiosas e enriquecedoras fragas macaronésicas- teno condenado á desaparición, ou a unha sobrevivencia testemuñal en currunchos perdidos.
A carrouxa deberá aproveitar outras zonas da Galizia (nas que o bosque autóctono parece estar retomando espazos mor do abandono dos traballos agrícolas e de ir así moitas veces deixando medrar o monte), para asegurárese a súa presencia no futuro e seguir a ser ese inacabable manancial de tradiciós e contos que de sempre xurdiron da faguda apariencia das súas queixadas.
Que se houberamos de facer caso da cultura popular terían propiedades milagreiras: coma facer levedar o pan, si se mete un pedaciño no medio do amoado, ou protexer aos porcos si se remexe a lavadura cunha mao que leve un anel feito cunha delas; e tamén sandadoras de maladías varias coma o goxo, pasandoia por encima da parte infectada e logo de lavar a queixada con auga e óleo, ou o tangaraño, raquitismo malformador dos nenos enganidos, noutrures tangaranidos, ou aínda coma antídoto das picaduras das cobras, e mesmo remedio eficaz contra o mal de amores. Máis propiedades, coma se ve, que Pepe Bono e o Aloe vera xuntos.
Rematarei por esta ocasión indicando que o historiador Rafael Usero, mestre deste mestre, ven de darme a coñecer dous interesantísimos datos que pola súa novidade e interés non me resisto, co seu permiso que agradezo infindo, a dárvolos a coñecer.Cada quen tire as súas conclusiós. Seguramente o olicornio do cura de Cedeira, tan preciado coma para aparecer no testamento, referirase a un chavello de xabarín, que engarzado en plata na súa base, recibe propiamente o nome de alicornio, e sempre foi moi estimado nas meigalladas polas súas propiedades milagreiras e sandadoras. Del. por similitude, debeu tomar o nome a queixada do Lucanus, e logo por metonimia o insecto mismo. Está comentado amplamente no Diccionario Enciclopédico de Don Eladio Rodriguez.
O Monte do Ullicornio, podería dar en pensar nunha fraga especialmente abondosa en Lucanus cervus onde se podería facer fácil provisión de queixadas de vacaloura. Pero ao mellor alí apareceu morto un porco de tan grande tamaño que os seus chavellos deron nome ao monte. Ou tal ves alguén encontrou alí un valioso e antigo alicornio fermosamente engastado en plata labrada, de tan grande beleza e rareza coma para deixar a súa pisada na memoria da toponimia. Quen sabe.
E pouco máis lle queda a esta entrada, non sendo confirmar a súa vontade de ser unha outra mostra da naturalidade con que na Galizia se ensarilla a Cultura Tradicional e a Natureza, e confesar que vai feita un pouco máis á presa que de costume. Ben sei que se nota. Desculpas, prego.
Mil gracias mil, miñas e meus.
A mandare.
Despós de data: Tameirón, Ourense, Concello de A Gudiña, ano de 1949. Un cativo da Cedeira mariñeira está a pasar alí, nun mundo antípoda e exótico, na pura diagonal da Galizia, oito meses da sua vida acompañando a seu pai, destinado mestre na escola da aldeiña. As horas do serán pasan longas á lus do carburo e ao agarimo do pote da casa-pensión onde se hospedan. Dolores Macías, a hospedeira, é amiga da fala e dos relatorios. O neno, de memoria prodixiosa, fascinado, non perde conto e non esquecerá palabra. Na hora, a señora Dolores cóntalles que coñece ben a vida mariñeira xa que cando ela era nena vivira nalgúnha vila pesqueira do sur de Pontevedra. E que en certa ocasión, ao pouco de instalárese a súa familia a vivir en Tameiron, un home feirante, un mercachifres, un embaucador bufariñeiro, chegou pola aldea vendendo marabillas. A nena Dolores asomara á fiestra da casa e alí abaixo o latricante de feiras pregoaba, con voces e berros, diante da estupefacta audiencia aldeán, as infinitas bondades dos moitos e fabulosos alicornios que dicía levar en venta. Dolores Macías, ao ver os alicornios que quería vender o bufoneiro, berrou inocente: " ¡Mamá, mira este señor!... ¡Vende patas de centola e di que son alicornios!" Naquel intre no que, sin a nena Dolores sabelo, se reencarnaba unha outra vez a parábola do traxe novo do emperador, a audiencia aldeana foise desenganando e desaparecendo, ao compás da expresión chafada do chiolante enganador, sen labia xa para rebatir a verdade da sabencia mariñeira, expresada coa pureza da inocencia infantil. Correría o ano 1905.
No ano 2010, no tardo lusconfús do 24 de xuño, aquel neno que escoitou en 1949 a historia dos beizos da súa protagonista, rememorouna de repente e contouma a min, que lle acababa de agradecer, compartindo uns viños, o galano da súa sabiduría sobre ullicornios, olicornios...e o territorio da ecebra, que esa será outra.
Gracias, señor Usero.
E van estes achegos:
Da wiki galega: http://gl.wikipedia.org/wiki/Escornabois
De Asturnatura: http://www.asturnatura.com/especie/lucanus-cervus.html
Do Dicionario de dicionarios: http://sli.uvigo.es/ddd/ddd_pescuda.php?pescuda=alicornio&tipo_busca=lema
Ningún comentario:
Publicar un comentario