Aro enlorado en redes furtivas

Na miña particular relación co colesterol, uns días a favor outros en contra, dei en coller o costume de camiñar a diario ate a Punta do Espigón do porto. Así, a parte de librarme de quedar a levedar, sonecando, diante do ordenador, vou tomando rexistros das xentes que veñen de recalada na invernía, uns días unha mobella, outros unha hiperbórea, outros as bandadas de chíscalas pescando en orgaizadas corporaciós de mareantes, e aínda de paso, algúns días disfruto da sabia compaña de Alvaro Porto Dapena con quen aprendo tanto dos indovindos misteriosos das palabras. Privilexios cedeireses.

A declaración de Reserva Mariña da Ría de Cedeira, no seu momento acollida con moitas dúbidas e reticencias, cando non aberta oposición e encuberto entorpecemento, dá arestora, na opinión de todo o mundo, excelentes resultados: o peixe, é un dicir mariñeiro, anda facendo ferver as augas. Sábeno ben as aves mariñas que entraron coma nunca este ano e sábeno ben os furtivos, que serán poucos, pro son e non deixan de tecer e tender redes.

Ía servidor sen pensar nestas cuitas, se non noutras, dando o seu paseo case diario ate a Punta do Espigón. Ao chegar a vella Punta do Muelle, a altura da rampla, repasei a marea por se alguén, buscaba unha mobella, quixera virme a aledar a andaina.

Pro non agardaba mirar o que no videomínimo miraredes:

Efectivamente un malpocado aro estaba mallado entre as redes dalgo parecido a unha volantilla. Non tiña moi boa cara. Parecía esgotado. As tanzas do nailon estaban enloradísimas ao seu redor e non tiña nengunha posibilidade de sobrevivir se non se libraba delas. Pro por el mesmo non podería nunca. Pra máis apreciábase claramente que por debaixo das augas unha boa cantidade de redes e cordas tiraba del pra o fondo. Era urxente poder botarlle unha mao.

Mirei ao redor por se había alguén que tivese unha chalana e nese mesmo momento, José Luis Martín, pasa no seu coche e faime un aceno amistoso. Eu chamo por el a berros. Da media volta e achégase. Xa sabe que me pasa algo raro.

Inquírolle: Tés chalana?. Teño, contéstame. Faime falla unha. Aí abaixo hai un aro  mallado nunhas redes e se non o sacamos afoga. Monta, dime, imos buscala. Sen baixar do coche bota unha ollada profesional pra o animaliño e dime: Ai si, home, está ben mal.

José Luis, natural de Vilarrube, fora alumno meu no colexio de Atios,  e dende aquela mantemos unha amistade continuada que agora se confirma por lle poñer escola  aos seus fillos. Home intelixente e cabal, traballador e magnífico debuxante, arestora, logo de anos de andar de mariñeiro pra outros, fíxose cunha pequena motora e na hora vése armador, patrón e mariñeiro na mesma peza. Un galego dos que deberían entrar  cen nun cento.

Poñemos proa a Punta do Muelle e en pouco menos de cinco minutos estamos xa a altura do edificio da Cruz Vermella. Esculcamos a flor da auga pra apreciar por onde aboia o animaliño. Eu, temeroso, sempre un agonías, ao non o ver na primeira ollada penso se non se afundiría xa definitivamente e se non chegaríamos tarde. Ao mellor molesteite pra nada, José, dígolle, Tranquilo Rafael, que seguro que anda por aí. Ten que andar, dime calmoso, sereno como é.

Efectivamente tiña razón. Vémolo arrimado ao muelle, medio revirado, impedido, sufrindo. Parece completamente esgotado.

 

José Luis maniobra coa precisión e a autoridade do coñecemento, el é o mestre, arrima a chalana con delicadeza, apaga o motor, deixa o goberno da mesma á marea e   pilla ao aro con tino e atención, unha mao na ave, outra nas redes, coidando  que non se eive co peso do enmallado que tira del pra abaixo, querendo aínda agora arrastralo ao fondo, senon afogalo.

Eu, testemuña muda, só gravo e rexistro. Onde hai patrón non manda mariñeiro. E moito menos muchacho ocasional.

O aro parece estar en moi bo estado, máis alá do esgotamento natural e do terror pánico que inunda cada unha das súas prumas e neuronas. Móvese ben, e nunha análese á ollo non nos parece que teña nada particular, non apreciamos negunha ferida, nen lesión visible.

Sen outra reflexión, por puro instinto, decidimos liberalo decamiño, pra que así canto antes recupere a liberdade e atope as posibilidades de recuperarse por si mesmo. Que máis podemos facer?

Ficamos un tempo seguindo a certa distancia os seus indovindos. Pouco a pouco imos vendo como se move con máis soltura. Os movementos dunha ala, que parecían torpes, e deunos a pensar se non estaría eivado, van collendo lixeireza e naturalidade. Ao mellor só estaba acalambrado pola postura forzada da presión das tanzas. Mergúllase con soltura e aínda que non pasa moito tempo baixo das augas, imos vendo como se vai distendendo, esponxando de vez en cando a plumaxe. Danos a impresión de estar contentísimo.

Seguímolo un pouco máis, (pra non molestar sempre a unha distancia prudencial), no seu navegar  por entre os barcos do porto. Agora mergúllase menos. Déixase ir coa marea, aboiando na flor das augas, sen dúbida descansando e folgando, recuperándose. Un alivo.

Haberá que irse e deixar que o aro siga a súa vida. Saúde e sorte pra todos. Ollamos unha última vez pra el e daquela xira un pouco a cabeza cara a  nós e refola toda a prumaxe. Fórmase unha chuvieira de gotiñas de augamariña. José Luis e un servidor aprendemos como se dan as gracias no idioma dos aros: cun xeitoso rebulir de plumas e  un ledo chafarís de escumas. 

Imos indo cara o muelle. A bordo da limpa e coidada chalana, vai a rede que tiña atrapado ao aro. Unha volantilla furtiva, feita dunha maneira artesanal, torpe e elemental, que sería calificada con toda a sorna cedeiresa de artistada por  un mariñeiro co que parolamos ao desembarcar.

O tamaño e o peso da furtiva volantilla de ocasión, desplegada en terra, facíanos comprender mellor os problemas e os sufrimentos do malpocado do aro, que tivo a desgracia de mallar entre os fíos, verdinvisibles, desa delictiva rede tendida, contra toda lei e norma, nunha ría declarada Reserva Mariña Integral; sabia decisión esta que está conseguindo recuperar pra biodiversidade, e riqueza futura, unha ría esquilmada pola depredación irracional. Quedan mariñeiros de lei.

Levar a rede asesiña ao contenedor azul ultramar do lixo, era unha tarefa que sen agobios, podía facer este muchacho con total soltura, así que agradecéndolle a José Luis tanto, e en chocándonos as cinco, collín a rede, leveina ao contenedor, tireina alí, e seguín a dar a miña andaina casediaria, ate a Punta do Espigón.

Esculquei cos prismáticos por onde andaba o ariño e con satisfacción mireino aboiar calmado por entre os barcos, non lonxe da vella Punta do Muelle, un pouco pra fóra.

De volta pra Cedeira, alí me parei pra mirar del por última vez. Dei en ollalo lonxe. Xa ía navegando cara a boca da ría.

Non era máis ca un puntiño escuro, case inapreciable, entre o Nuevo Madre Dolores e as boias relaranxas dunha galga. Un diminuto trazo escuro diloíndose entre os indovindos das ondiñas do mar. Unha casenada perdida. Como somos todos: casenadas sen importancia universal, nada máis que sospiros dunha vontade de vivir aboiando nun inmenso espazo de silencio. Aros no mar resistindo. Iso somos.

Mil gracias mil, miñas e meus, coidarvos das treidoras redes que tantos, e tantas, tenden. 

Apertiñas.

A mandare.