Ogallá regresaramos de cada pouco á Serra da Peneda.
As súas paisaxes esquecidas do mundo metéronse na nosa alma, e xa pra sempre, ben o sabes, naquel escuro serán no que, perdidos nunha neboeira callada e mesta, atravesamos a fronteira da Meixoeira por unha estrada ruín, mal alcatranada e peor revirada, e sen sabermos moi ben por onde andabamos, principiamos a adentrármonos, coa noite caéndosenos encima, por unha paisaxe salvaxe, descoñecida, impensada, de carnoedos espidos e casteletes de graíño feitos de infindos pelouros regañados, un caos de croios, un petoural destemido habitado polas sombras pantasmais dos cerquiños que parecían revivir co vento que os abaneaba.
Terra vella, fornecida de carballas forradas de urcilas verdegrises; entrallada de confurcos súpetos, enfiañados entre si polo arrolar brincadeiro dos regos, farturentos en augas rosmadoras; unha terra de aldeiñas pequenas, de tellados de tella, por onde, na tardiña aquela, esvaraba o badalar dos chocallos das ovellas, que chegaba de algún ningures perdido naquel neboeiro apretado do que xurdiu, sei que te lembras, a imaxe antiga dunha pastora velliña que se protexía do frío e do orballo cunha elegante e inmemorial capa negra serrana, e, pra defender do lobo ás ovellas e ás tres cachenas ben feitiñas que a canda ela aboiaban na néboa, armábase cun longo varal de abelaira e facíase escudar de dous cans grandes, pretos, seriosos e de ollada fera: os cans pastores de Castro Laboreiro.
Dende o escuro serán aquel en que sen querer descubrimos a Peneda, a fascinación pola paisaxe e as xentes serranas, sábelo ben, enchoupou a nosa sensibilidade engaiolandoia pra sempre nos fíos de graíño e néboa cos que na memoria se sostén a lembranza daquela tardiña fosca e borrallenta na que se nos revelou, mollada pola mera, difuminada pola noitiña, a fermosura salvaxe dunha paisaxe revellida, apreciada no confuso da luz daquel serán de brétemas cinzentas dun dia calquera dun abril de vai xa anos.
Terra vella, fornecida de carballas forradas de urcilas verdegrises; entrallada de confurcos súpetos, enfiañados entre si polo arrolar brincadeiro dos regos, farturentos en augas rosmadoras; unha terra de aldeiñas pequenas, de tellados de tella, por onde, na tardiña aquela, esvaraba o badalar dos chocallos das ovellas, que chegaba de algún ningures perdido naquel neboeiro apretado do que xurdiu, sei que te lembras, a imaxe antiga dunha pastora velliña que se protexía do frío e do orballo cunha elegante e inmemorial capa negra serrana, e, pra defender do lobo ás ovellas e ás tres cachenas ben feitiñas que a canda ela aboiaban na néboa, armábase cun longo varal de abelaira e facíase escudar de dous cans grandes, pretos, seriosos e de ollada fera: os cans pastores de Castro Laboreiro.
Dende o escuro serán aquel en que sen querer descubrimos a Peneda, a fascinación pola paisaxe e as xentes serranas, sábelo ben, enchoupou a nosa sensibilidade engaiolandoia pra sempre nos fíos de graíño e néboa cos que na memoria se sostén a lembranza daquela tardiña fosca e borrallenta na que se nos revelou, mollada pola mera, difuminada pola noitiña, a fermosura salvaxe dunha paisaxe revellida, apreciada no confuso da luz daquel serán de brétemas cinzentas dun dia calquera dun abril de vai xa anos.
Ogallá regresáramos de cada pouco á Serra da Peneda.
A revivir o inverno ou o inferno; a visitar brandas, inverneiras, e sitios ficsos; a burlarse das fronteiras camiñando escanchados cun pé en Galicia e o outro en Portugal; a subir cotos ou camiñar chairas; a tomar cabuxiño serrao e bacallau á broa ou mercar en Castro o escuro e saboroso pan de centeo, noces e pasas, que alí dicen uvas; a escoitar a raia branca do Río Laboreiro no seu pasar pola magnificencia dos Riveiros ou abraiar coa perfeción glaciar dos vales de Lamas de Mouro; a percurar nos rinchos dos cabalos garranos a nostalxia das bestas enxebres capeladas; a rebuscar pontes, almiñas, zoomorfos, lendas, cantos, tradiciós, historias, contos e sucedidos; a voarmos a canda a ollada pola serra toda dende as outuras de Tide ou a traspasar os aires ardentes dos piñeirais vafarentos do Soajo fatigando a paciencia por lograr desvelar o segredo do voo dunha bolboreta; a tratar coa pantasma de Quim das Congostras na imponencia mineral da poderosa Pedra de Anamâo ou a parolar coas xentes, longo e repousado, nas soleiras das casas ou nas varandas das tabernas mentres gostamos a dozura fresca e lonxana do viño loureiro e, de paso, aprendemos a entoar o galego á maneira portuguesa.
Ogallá regresaramos de cada pouco á Serra da Peneda.
A esquecernos doutra volta dos mil montoutos da escraquenada xeografía de graíño da serra e espantar ás nosas almas co sorprendente planalto de Castro Laboreiro, de pandas doces e suavísimas onde a vista pasea ceibe entre o azul e o verde e chega lonxe sen fatigas. Unha patria preñada de bris e cores, por onde os nosos corpos van andando sen dor, amodo, mansiño, pra descubrir en cada volta, unha fermosa terra de espazos amplos e abertos no que a uz florea, a carqueixa froita, a tartaraña reina e os cornos das cachenas, en competencia cos da lúa, fan deligas ás nubes e ás estrelas.
Ogallá regresaramos de cada pouco a Serra da Peneda.
A reollar dende un campo de flores portuguesas a cor de mármore azul das montañas galegas, que aló no fondal norte do espazo, esvaíndose na brétema, fundindo á terra co ceo, acougan pola nosa ollada pra irmandar nela a fulxencia da paisaxe cos arumes a terra ben estercada que recenden da nosa historia en mancomún: fundida coas pedras de todas as croas de todos os castros. Gallaecia, esa matria da que non sabemos. Galaica. A vella nación que persiste entre os derrubos da Historia escachada en pedazos polo norde de Portugal, na Zamora xabresa, no Bierzo, igoalmente por León e nas Asturias e claro está pola Galicia.
A Nación Galaica, algo máis ca Nación Galega. Algo máis. Un além.
Ogallá regresaramos de cada pouco á Serra da Peneda, nela, nunca nos sentimos, nos sentiremos, en terra allea.
Matria Galaica.
Sei que ti, polo menos, sábelo.
Apertiñas miña xente, que as escuras horas natalicias da bisagra dos tempos se vos iluminen coa lucidez dun non consumismo radical, que vos protexa, a vós e ao planeta, das insidias desvergonzadas do destructivo comercio capitalistoide.
Saúde e sorte, a maos cheas.
A mandare.
Notas marxinais:
Brandas, inverneiras e sitios ficsos, son as tres modalidades de ocupación das aldeias nas terras raianas da Peneda. Hoxe xa practicamente en total desaparición, houbo un tempo no que as familias posuían dúas vivendas en dúas aldeias diferentes. Unha nas inverneiras, onde pasaban o inverno e outra nas brandas, onde pasaban o vrao. Chegao o tempo da mudanza, facenda e persoas trasladábanse dunha aldea a outra, por esixencia do clima, os cultivos e os pastos. Os sitios ficsos, serían aqueles onde a poboación non migraba coas estaciós, Castro Laboreiro, por exemplo. Brandas deriva, non de vrao como imaxinei a primeira vez que o escoitei, se non do mesmo termo branda ca en portugués sinala os pasteiros de montaña, en terreos azosos aos que, ao chegar o vrao, se leva o gado a pacer. Velaí, como, por metonimia, se denomina as aldeas co mesmo nome ca os campos.
As imaxes que anteceden e as que a continuación irán, están extraídas, tan nostalxicamente coma o texto, do profundo da memoria dos arquivos de vai xa algúns anos. Van, por unha vez, sen retoques nen axustes. Ben sei que se nota. Escusas, prego.
A revivir o inverno ou o inferno; a visitar brandas, inverneiras, e sitios ficsos; a burlarse das fronteiras camiñando escanchados cun pé en Galicia e o outro en Portugal; a subir cotos ou camiñar chairas; a tomar cabuxiño serrao e bacallau á broa ou mercar en Castro o escuro e saboroso pan de centeo, noces e pasas, que alí dicen uvas; a escoitar a raia branca do Río Laboreiro no seu pasar pola magnificencia dos Riveiros ou abraiar coa perfeción glaciar dos vales de Lamas de Mouro; a percurar nos rinchos dos cabalos garranos a nostalxia das bestas enxebres capeladas; a rebuscar pontes, almiñas, zoomorfos, lendas, cantos, tradiciós, historias, contos e sucedidos; a voarmos a canda a ollada pola serra toda dende as outuras de Tide ou a traspasar os aires ardentes dos piñeirais vafarentos do Soajo fatigando a paciencia por lograr desvelar o segredo do voo dunha bolboreta; a tratar coa pantasma de Quim das Congostras na imponencia mineral da poderosa Pedra de Anamâo ou a parolar coas xentes, longo e repousado, nas soleiras das casas ou nas varandas das tabernas mentres gostamos a dozura fresca e lonxana do viño loureiro e, de paso, aprendemos a entoar o galego á maneira portuguesa.
Ogallá regresaramos de cada pouco á Serra da Peneda.
A esquecernos doutra volta dos mil montoutos da escraquenada xeografía de graíño da serra e espantar ás nosas almas co sorprendente planalto de Castro Laboreiro, de pandas doces e suavísimas onde a vista pasea ceibe entre o azul e o verde e chega lonxe sen fatigas. Unha patria preñada de bris e cores, por onde os nosos corpos van andando sen dor, amodo, mansiño, pra descubrir en cada volta, unha fermosa terra de espazos amplos e abertos no que a uz florea, a carqueixa froita, a tartaraña reina e os cornos das cachenas, en competencia cos da lúa, fan deligas ás nubes e ás estrelas.
Ogallá regresaramos de cada pouco a Serra da Peneda.
A reollar dende un campo de flores portuguesas a cor de mármore azul das montañas galegas, que aló no fondal norte do espazo, esvaíndose na brétema, fundindo á terra co ceo, acougan pola nosa ollada pra irmandar nela a fulxencia da paisaxe cos arumes a terra ben estercada que recenden da nosa historia en mancomún: fundida coas pedras de todas as croas de todos os castros. Gallaecia, esa matria da que non sabemos. Galaica. A vella nación que persiste entre os derrubos da Historia escachada en pedazos polo norde de Portugal, na Zamora xabresa, no Bierzo, igoalmente por León e nas Asturias e claro está pola Galicia.
A Nación Galaica, algo máis ca Nación Galega. Algo máis. Un além.
Ogallá regresaramos de cada pouco á Serra da Peneda, nela, nunca nos sentimos, nos sentiremos, en terra allea.
Matria Galaica.
Sei que ti, polo menos, sábelo.
Apertiñas miña xente, que as escuras horas natalicias da bisagra dos tempos se vos iluminen coa lucidez dun non consumismo radical, que vos protexa, a vós e ao planeta, das insidias desvergonzadas do destructivo comercio capitalistoide.
Saúde e sorte, a maos cheas.
A mandare.
Notas marxinais:
Brandas, inverneiras e sitios ficsos, son as tres modalidades de ocupación das aldeias nas terras raianas da Peneda. Hoxe xa practicamente en total desaparición, houbo un tempo no que as familias posuían dúas vivendas en dúas aldeias diferentes. Unha nas inverneiras, onde pasaban o inverno e outra nas brandas, onde pasaban o vrao. Chegao o tempo da mudanza, facenda e persoas trasladábanse dunha aldea a outra, por esixencia do clima, os cultivos e os pastos. Os sitios ficsos, serían aqueles onde a poboación non migraba coas estaciós, Castro Laboreiro, por exemplo. Brandas deriva, non de vrao como imaxinei a primeira vez que o escoitei, se non do mesmo termo branda ca en portugués sinala os pasteiros de montaña, en terreos azosos aos que, ao chegar o vrao, se leva o gado a pacer. Velaí, como, por metonimia, se denomina as aldeas co mesmo nome ca os campos.
As imaxes que anteceden e as que a continuación irán, están extraídas, tan nostalxicamente coma o texto, do profundo da memoria dos arquivos de vai xa algúns anos. Van, por unha vez, sen retoques nen axustes. Ben sei que se nota. Escusas, prego.
Ningún comentario:
Publicar un comentario